Doğu Karadeniz bölgesinin, 2022 yılında toplam ihracatı geçen yıla göre %4 düşüşle 1 Milyar 445 Milyon 614 Bin 923 dolar olarak gerçekleşti. 2022’de Trabzon, Rize, Artvin ve Gümüşhane’de en fazla ihracat gerçekleştirilen ilk 5 sektör sırasıyla; 551.326.124 Dolar tutarında ihracat ile Fındık ve Mamulleri, 251.062.578 Dolar tutarındaki ihracatla Yaş Meyve ve Sebze, 190.055.616 Dolar tutarında ihracatla Su Ürünleri ve Hayvancılık Mamulleri, 179.883.676 Dolar tutarında ihracatla Maden ve Metal Ürünleri, 42.278.536 Dolar tutarında ihracatla Otomotiv Endüstrisi olarak sıralandı.

RUSYA İLK SIRADA

Doğu Karadeniz’de geçen yıl 136 farklı ülkeye ihracat yapıldı. En çok ihracat yapılan ilk 5 ülke ise şu şekilde:  %28 artış ve 310.473.598 Dolar tutarında ihracatla Rusya Federasyonu, %39 düşüş ve 175.859.491 Dolar tutarında ihracatla İtalya, %7 düşüş ve 144.500.465 Dolar tutarında ihracatla Almanya, %36 artış ve 140.127.979 Dolar tutarında ihracatla Gürcistan, %27 düşüş ve 94.969.389 Dolar tutarında ihracatla Çin Halk Cumhuriyeti olarak sıralandı.

NEDENLERİ SIRALADI

Doğu Karadeniz İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Saffet Kalyoncu, bölge ihracatındaki düşüşte en önemli etkenin özellikle Avrupa piyasalarında yaşanan durgunluğa bağlı olarak fındık ihracatının bir önceki yıla göre düşük kalmasından kaynaklı olduğunu vurgulayarak, “Fındık hariç tutulduğunda Bölge bhracatında bir önceki yıla göre %22 oranında artış yaşanmıştır. Bunun yanında, Doğu Karadeniz Bölgesi illeri içinde 1 Milyar Dolar üzeri ihracat gerçekleştiren Trabzon ilimiz bu başarısını 2022 yılında da sürdürerek, Türkiye geneli 1 Milyar Dolar üstü ihracat gerçekleştiren şehirler arasındaki yerini korumuştur. Doğu Karadeniz Bölgesinde teşviklerin yetersiz olması, yatırımcının teşviklerin yetersiz olması nedeniyle yatırımda bölge illerini tercih etmemesi, Doğu Karadeniz Bölgesinin yeterli düzeyde yatırım alamaması ve hepsinden önemlisi de ulaştırma ve lojistikte altyapı yetersizlikleri bölge ihracatının düşüş trendine girmesine neden olmuştur. Alternatif sınır kapılarının açılmasının gerektiğini defalarca gündeme getirmemize rağmen, hala sınır kapılarımızda yaşanan yoğunluklar, 1 günde ürün teslimatı yaptığımız Ülkelere dahi 7 günde ürün teslimatı yapabilmemiz, sınır kapılarımızda araçların 7 gün çıkış kuyruklarında beklemesi ulaşım maliyetlerini artırdığı gibi bu durum ihracatımızı da düşüş trendine taşımıştır” dedi.

5. BÖLGE TEŞVİKLERİ KAPSAMINA ALINMALI

Kalyoncu, bölgesel teşvikin önemine vurgu yaparak, “2022 yılında küresel piyasalarda yaşanan yüksek enflasyon ve bunun sonucu talepteki daralma ve resesyon durumu yanında ülkemizde kur baskısı ve özellikle enerji fiyatlarında yaşanan yüksek artışlar ihracatçılarımızın rekabet imkanlarını yok etmiş ve ihracatçımız kendi imkanları ile ayakta kalma mücadelesi vermiştir. Bütün bunlara rağmen, ihracatçımızın pazar payını koruyarak ihracatını sürdürmesi takdire şayan bir başarı olup, tüm bölge ihracatçılarımıza bu başarılarından dolayı şükranlarımızı arz ediyoruz. Doğu Karadeniz Bölgemizin ihracatının sürdürülebilir bir yapıya kavuşturulması ve bölgede hızla artan işsizlik ve yatırım yetersizliğinin çözüme kavuşturulması açısından, hükümetimiz ve bölge siyasilerinden en öncelikli beklentimiz; sanayileşmenin başlatılabilmesi ve yatırımcı açısından bölgenin cazip hale getirilmesi için tamamıyla 5. Bölge teşvikleri kapsamına alınmasıdır” diye konuştu.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİNİ SIRALADI

Kalyoncu, çözüm önerilerini ise şu şekilde sıraladı:

“1-         Bölgemizde çok yüksek rakamlarda olan yatırım arsaları için sanayici ve ihracatçılarımıza kamu eliyle arsa üretimi yapılmalı ve hatta TOKİ eliyle sanayiciye yatırım arsa üretimi ve fabrika binası üretimi yapılarak uzun vadeli ödeme sistemi ile tahsis edilmeli,

2-           Doğu Karadeniz Bölgemiz illerine hitap edecek ve yüksek katma değerli ürünlerin üretiminin yapılacağı Trabzon Yatırım Adası Endüstri Bölgesinin yatırımının yapımına acilen başlanılması.

3-           Taşıma ücretlerinin rekabetçi seviyeye çekilebilmesi için Samsun demiryolu hattının, sahil bandından Ordu-Giresun-Trabzon-Rize-Hopa güzergâhından ve bu güzergâhlardaki limanlara bağlantılı bir şekilde Orta Asya’ya uzanan hat olan Gürcistan-Batum Demiryolu hattına bağlanması aciliyet arz etmektedir.

4-           Sarp Sınır Kapısına alternatif olacak Muratlı Sınır Kapısı bir an önce açılmalıdır.

5-           İllerin her ilçesinin aynı oranda gelişemediği gerçeğinden hareketle; ilçe bazında sınıflandırma yapılarak revize edilecek teşvik sistemiyle, Trabzon’un az gelişmiş yüksek ve iç kesimlerinin, yatırım teşvik mevzuatında gelişmiş 3. Bölge illeri arasında değil yeterli gelişmişlik düzeyine ulaşamamış 6. Bölge illeri arasında yer alması sağlanmalı, bu şekilde devreye alınacak teşviklerle yatırımcısı hazır olan Tekstilkent bir an önce hayata geçirilmelidir.

6-           Rusya-Ukrayna arasında yaşanan savaş nedeniyle tüm ülkeler karayolu geçişlerini Karadeniz Sahil güzergahı üzerinden Sarp Sınır Kapısına yoğunlaştırdığı günümüzde, yetersiz kalan Samsun – Sarp karayolunun, otoyol olarak planlanarak Doğu Karadeniz Bölgesinin İstanbul ve Ankara Otoyol ağına bağlanması büyük aciliyet arz etmektedir.

7-           Birçok ülkenin fındık üretiminde önemli aşama kat ettiği gerçeği göz önünde bulundurularak ve ülkemizin sektördeki hakimiyetini kaybetmek üzere olduğu gerçeğinin farkına varılarak, en kısa sürede fındık üretiminde üretimde verim ve kaliteyi artıracak destekleme modeline geçilmesi gerekmektedir.

8-           Bu köklü sorunların yanında, Trabzon’dan THY’nin direkt yurtdışı kargo taşımalarını başlatması ve Trabzon’dan yeni denizyolu konteyner hatlarının açılması şehrin ihracatına dinamizm katacak unsurlardır.

Unutulmamalıdır ki, Bölgemizin kalkınmasının en önemli anahtarı ihracattır ve ihracat Bölgemiz illerinin büyüme ve istihdamına en büyük katkıyı sağlamakta, Doğu Karadeniz Bölgesi illerinin en büyük girdisi ihracattan sağlanmaktadır.  Bu artışın sürdürülebilir kılınması, ihracatçımıza rekabet imkânı kazandırmak için çözüm önerilerimizin bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir.”