“Yaşanabilirliği ve refah düzeyi sürekli artan, üretim süreçlerinde ve sanayide modernleşmeyi sağlamış, ulaşım ağında etkin bir konuma sahip, uluslararası rekabet edebilirliği yüksek bir şehir” misyonu ile Cumhuriyet’in 100’ncü yılına hazırlanan Çorum aynı zamanda iş olanaklarının daha gelişmiş olduğu sanayi ve ticaret merkezleri olan Ankara ve İstanbul’a en çok göç verilen iller arasında yer almaktadır. Diğer taraftan Amasya ve Samsun gibi illerle de göç geçişkenliği yaşamakta olup hem bu illerden göç almakta hem de bu illere göç vermektedir. Eğitim durumuna göre göç istatistikleri de lise mezunlarının en çok il dışına çıkan ve aynı zamanda göç ile gelen grup olduğunu göstermektedir.

Rakamlarla Çorum ekonomisi

Kişi başına 28 bin 917 TL gayri safi yurtiçi hasılaya sahip olan Çorum’da 172 ihracatçı firma faaliyet göstermektedir. Kentte merkez Organize Sanayi Bölgesi’nin yanı sıra faal olan Sungurlu ve Osmancık Organize Sanayi Bölgeleri’nde toplam 7 bin 600 kişi istihdam edilmektedir. İşsizlik oranının yüzde 8,3 olduğu ilin ihracat ve ithalat rakamları da neredeyse birbirine eşittir. Son verilere göre Türkiye’nin en çok ihracat yapan 15’inci ili olan Çorum’un ihracat karnesinin parasal karşılığı 1 milyar 541 milyon 873 bin dolar iken ithalat karnesinde de 1 milyar 656 milyon 626 bin dolar yazmaktadır. Turizm işletme belgeli 9 otelin hizmet verdiği kentte tesislerin toplam yatak kapasitesi 994 olup son verilere göre Çorum’u 123 bin 554 kişi ziyaret etmiştir. Bin kişi başına 152 otomobilin düştüğü kişi başına elektrik tüketiminin bin 653 kWh olduğu ilde 19 bin öğrencinin eğitim gördüğü Hitit Üniversitesi kentin sosyal gelişimine karlı sağlamaktadır.

Sektörel farklılıklar kenti

Birbirinden oldukça farklı sektörlerin yatırımlarının ekonomiye yön verdiği Çorum, uzun zamandır belirli sanayi alanlarında önemli oranlarda üretim ve satış kapasitesine sahiptir. Özellikle tahıl işleme ve tarımsal gıda işleme makineleri imalatında üretim, pazarlama, satış ve ticaret alanında dünya ile entegrasyonunu tamamlamış durumdadır. Ancak yoğun rekabet ortamının yaşandığı günümüz ekonomik koşullarında duraksamanın bile önemli ölçüde gerileme anlamına geldiği göz ardı edilmemelidir. Türkiye geneli dikkate alınarak yapılan değerlendirmede kiremit üretiminin yüzde 40’nı, tuğla üretiminin yüzde 10’unu Çorum karşılamaktadır. Tarıma dayalı sanayiye yönelik makine imalatında ülke ihracatının yüzde 25’ini gerçekleştirmektedir. Yumurta üretiminin yüzde 6,3’ü de Çorum’da gerçekleşmektedir.

Mustafa Çiftçi – Çorum Valisi: Göreli üstünlüklerimiz var ama…

“Bu kapsamda var olan göreli üstünlüklerin devam ettirilmesi dışında gerek kalkınma planında gerekse sanayi strateji belgesinde yer alan hedeflerle uyumlu vizyonel projelerin gerçekleştirilmesi Çorum 2023 hedefi için önem arz etmektedir” ifadelerini kullanan Çorum Valisi Mustafa Çiftçi’ye göre kentin öncelikli sorunlarında ilk sırada nüfusun azalma eğilimi gelmektedir:

“İlimizin öncelikli sorunlarının başında nüfusun azalma eğilimi gelmektedir. Düşük doğurganlık oranları ve göçe bağlı olarak nüfusumuz azalmaktadır. Yapılan araştırmalarda eğitim veya iş bulmak için yaşanan göç olgusu da önem arz etmektedir. Bir yandan gençler eğitim amaçlı il dışına çıkarken bir yandan da özellikle mesleki eğitim almış kişiler il piyasasındaki düşük ücretler nedeniyle göç etmektedir. Ayrıca kırsal alanlarda tarımsal faaliyetler azalırken göç il merkezine ve diğer illere olmaktadır. Sosyo-ekonomik olarak geri kalmış ilçelerde nüfus göçle azalmakta, bununla birlikte yaşlanma ve yaş bağımlılık oranları artmaktadır. İldeki yaşlı nüfus oranının yüksek olması sosyal ve ekonomik alanda yaşlıların refah seviyesini artıracak, sağlık sorunlarına hızlı cevap verebilecek ve sosyal ve psikolojik olarak desteklenmelerini sağlayacak önlemlerle; ilin ekonomisinde aktif olarak çalışabilecek işgücünün oluşturulmasına ilişkin önlemleri gerektirmektedir. Kırsal bölgelerdeki mevcut demografik yapı sürdürülebilir bir sosyal ve ekonomik yapının oluşmasını zorlaştırmaktadır. Nüfusu azalan kırsal yerlerde kamusal hizmetlere erişimde sorunlar yaşanmaktadır.” Çorum Valisi Çiftçi’nin gözüyle çözüm için temel araçlar ve fırsatlar da şöyle olmalı. “İldeki nüfus azalışının durdurulabilmesi için çeşitli önlemler alınması gerekmektedir. Göçün yaşanmasında önemli yere sahip olan istihdam piyasası koşulları ayrıntılı şekilde incelenmelidir. Tarımda yaşanan çözülme ile gerekli mesleki yeterliliklere sahip olmayan kişiler şehir merkezine gelerek işgücü piyasasına girmekte, uzun süre işsiz kalanlar işgücü piyasasından çıkmaktadırlar. İlde istihdam yaratacak sektörlerin desteklenmesi ve çalışma hayatı koşullarının iyileştirilmesi göçün azalmasında etkili olacaktır. Bu şekilde eğitim amacıyla il dışına çıkan nüfusun da eğitimleri sonrasında geri dönmeleri de teşvik edilebilecektir.”

Halil İbrahim Aşgın - Çorum Belediye Başkanı: Yenilenebilir enerjide iyi bir noktaya geleceğiz

“Çorum Belediyesi olarak kısa sürede tamamlayıp hizmete açtığımız Biyokütle Elektrik Üretim Tesisi ile çöpten yılda 14 milyon 500 bin kilovat saat elektrik üretebilecek konuma geldik. Böylece yenilenebilir enerjide Çorum'un çok iyi bir noktaya geldiğini rahatlıkla söyleyebilirim. Çorum Belediyesi olarak alternatif enerji kaynaklarına yönelmekte kararlıydık. Gururla söyleyebilirim ki yenilenebilir enerji hususunda çok iyi bir noktaya geldik. Belediyemizin enerji ihtiyacının yüzde 76'sını Samsun'un Ladik ilçesindeki 4 adet Rüzgar Enerjisi Santrali’nden karşılıyoruz. Bu oranı yüzde 100'ün üzerine çıkarmayı ve daha fazla enerji üretmeyi hedeflediğimizi söylemiştik. Bu doğrultuda bir takım projeleri hayata geçirmeye kararlıydık. İşte o projelerden biri de Biyokütle Elektrik Üretim Tesisi’ydi. Yılda 22 milyon kilowat/saat enerji tüketiyoruz. Şu an 15 milyonunu rüzgâr enerji santralinden elde ediyoruz. Biyokütle Tesisi'yle enerji açığındaki makası daha da daraltmış olacağız. Çöpten elektrik üretimi olarak ifade edebileceğimiz bu tesis kısa sürede vücut buldu ve başarılı bir şekilde üretime başladı. Burada yılda 14 milyon 500 bin kilowat/saatlik enerji üretimi olacak. Yenilenebilir enerjiye kapasiteyi artırarak devam edeceğiz. 18 milyon kilowat/saate ulaşan enerji üretimimizin tüm ihtiyacımızı karşılayabilmesi için çok az bir açık kaldı. 1,25 milyon kilowat/saatlik Güneş Enerjisi Santrali yatırımını da bir kaç ay içinde hayata geçirmeyi planlıyoruz. Bununla da yetinmeyeceğiz,.. Yakın gelecekte Hidroelektrik Santrali projemizi de hayata geçireceğiz. Böylece tüm doğal enerji kaynaklarını kullanmış olacağız. Rüzgârdan RES, güneşten GES, çöpten Biyokütle, sudan da HES'i hayata geçirmiş olacağız.”

Çetin Başaranhıncal – Çorum Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı: Demiryolu, dış ticaret hacmini katlayacaktır

“Çorum'da 500'e yakın KOBİ, yaklaşık 70 yıllık sanayi kültürüyle Anadolu'nun önemli üretim merkezlerinden biri olarak 137 ülkeye ziynet eşyalarından yumurtaya, ayakkabıdan şırıngaya, makarnadan banyo gereçleri ve makine aksamlarına kadar pek çok ürün ihraç ediyor. Başta Hitit Medeniyeti olmak üzere turizm alanında önemli değerlere ev sahipliği yapan şehrimiz 1960'lı yıllarda başlayan sanayileşme hamlesiyle hızla gelişerek Türkiye'de sanayileşen kentlerden biri oldu. Girişimcilerimiz devlet desteği almadan yaptıkları yatırımlarla Çorum'un adını "Anadolu Kaplanları" arasına yazdırmayı başardılar. Ayrıca kazandıklarını yine aynı kentte yatırıma dönüştüren ve her şeyi devletten beklemeyen girişimci yapısıyla ‘Kalkınmada Çorum Modeli’ni geliştirerek Türkiye'ye örnek oldular. Şehrimizde kiremit ve tuğla ile başlayan üretim alışkanlığı, makine sanayi, demir-çelik döküm, bakır-çinko ve magnezyum alaşımları, otomotiv yan sanayi, oto-radyatör ve oto kaloriferi, vitrifiye ve seramik ürünleri, iplik, tekstil, ayakkabı, dokuma ve sağlık gereçlerine kadar 100'e yakın sektörde hayat buldu. İl genelinde 500'e yakın tesiste üretim gerçekleştiriyor olmak ciddi bir başarı göstergesidir. Bu başarımız ihracat verilerimizle taçlanmıştır. Dış ticaret hacmini daha da yukarıya taşımak için Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın yatırım programında yer alan Ankara-Çorum-Samsun Demiryolu Projesi'nin hayata geçmesi büyük bir fırsat olacaktır. Böylece Çorum'daki üreticiler, yabancı pazarlara çok daha düşük maliyetlerle açılabilecek ve dış ticaret hacmini katlayacaktır. Demiryolu, dış ticaret hacmini katlayacaktır. Demiryolu ile önemli bir rekabet gücü elde edecek olan sanayicilerimiz, ilimizin ihracatını kat be kat artırarak, ülkemizin cari açıkla mücadelesine daha fazla katma değer sağlayabileceklerdir.”

Tarım sektörünün handikapları

Çorum’da mesleklere göre istihdama bakıldığında en büyük payı nitelikli tarım, hayvancılık, avcılık, ormancılık ve su ürünlerinde çalışanlar oluşturmaktadır. Daha sonra hizmet ve satış elemanları ile sanatkârlar ve ilgili işlerde çalışanlar geliyor. Kent ekonomisinde itici bir güç olan tarım sektörünün kalifiye olmayan bir işgücü için yarattığı istihdam bir avantaj gibi görünse de istihdam edilen büyük işgücünün ücretsiz aile işçisi olması ve ortaya çıkan değerin tarımsal sanayiye aktarılmaması nedeniyle yeterince istihdam yaratılamaması bir başka yönüyle handikap olarak değerlendirilmektedir.

Çorum’dan En Fazla İhracat Yapılan 10 Sektör

*Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar

*Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörlerle bunların aksam ve parçaları

*Seramik mamulleri

*Değirmencilik ürünleri, malt, nişasta, inülin, buğday gluteni

*Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları, aksam-parça-aksesuarı

*Motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları, bunların aksam, parça, aksesuarı

*Hububat, un, nişasta veya süt müstahzarları, pastacılık ürünleri

*Demir veya çelikten eşya

*İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotopların organik-anorganik bileşikleri

*Süt ürünleri, yumurtalar, tabii bal, diğer yenilebilir hayvansal menşeli ürünler

Çorum’da En Fazla İthalat Yapılan 10 Sektör

*Hububat

*Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar

*Gıda sanayinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler

*Yağlı tohum ve meyveler, muhtelif tane, tohum ve meyveler, sanayi ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem

*Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörlerle bunların aksam ve parçaları

*Ayakkabılar, getrler, tozluklar ve benzeri eşya, bunların aksamı

*Canlı hayvanlar

*İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotopların organik-anorganik bileşikleri

*Elektrikli makina ve cihazlar, ses kaydetme-verme, televizyon görüntü-ses kaydetme-verme cihazları, aksam-parça-aksesuarı

*Pamuk, pamuk ipliği ve pamuklu mensucat