Hazine ve Maliye Bakanlığı rekor kıran iç borçlanma gelirini dış borç itfalarında da kullanıyor. Bu yılın ilk 7 ayında yaklaşık 13 milyar dolarlık dış borç geri ödemesi yapan Hazine sadece 8.75 milyar dolarlık dış borçlandı. Aradaki fark ise iç borçlanmadan karşılandı. Uzmanlar, temmuzda iç borç çevirme oranının yüzde 157’ye çıktığını artan bütçe açığının ise iç borçlanma ihtiyacını yükseltmeye devam edeceğini vurguladı.

Ağustosta 441 milyar liralık borçlanma Hazine ve Maliye Bakanlığı ağustos- ekim dönemine yönelik finansman programını açıkladı. Buna göre, Hazine ağustosta 339 milyar TL iç borç ve 24 milyar TL karşılığı dış borç geri ödemesi gerçekleştirecek. Buna karşılık, toplam 8 ihale ile 441 milyar TL’lik iç borçlanma hedeflenirken hesaplamalara göre ağustosta öngörülen borç çevirme oranı yüzde 130’e denk geliyor.

Hazine ağustos-ekim döneminde ise toplamda 368 milyar lirası ana para, 491 milyar lirası faiz olmak üzere 859 milyar liralık iç borç geri ödemesi yapacak. Aynı dönemde Hazine’nin dış borç geri ödemelerinin TL karşılığının ise yaklaşık 168 milyar TL olması bekleniyor.

Hazine toplamda rekor seviye olan 1 trilyon 123 milyar TL iç borçlanma planlıyor ki bu da uzmanların hesaplamalarına göre yüzde 130 iç borç çevirme rasyosuna ulaştırıyor. Bu dönemde, Hazine’nin yeni tahvil ihraçlarının yani net iç borçlanma tutarının ise 757 milyar lira olması öngörülüyor.

Planlananın 150 milyar liranın üzerine çıkıldı

Gedik Yatırım Araştırma Uzmanı Burak Pırlanta'nın hesaplamalarına göre yılın ilk 7 aylık döneminde Hazine yaklaşık 1.48 trilyon TL’lik iç borç geri ödemesine karşılık 2 trilyon TL üzerinde iç borçlanma gerçekleştirdi ve bu planlanan iç borçlanmanın 150 milyar lira üzerinde oluştu. Ocak-haziran döneminde ortalama yüzde 130 seviyesinde gerçekleşen iç borç çevirme oranı, temmuz ayında iç borç servisinin üzerinde gerçekleşen borçlanma yani yüzde 157 oranında iç borç çevirme oranı sayesinde yükselerek, ocak-temmuz dönemi itibarıyla yüzde 135’in üzerine çıktı. 

Pırlanta, nakit bütçe açığının haziran ayı itibarıyla mayıstaki görece toparlanmadan sonra tekrar yükselmesinin Hazine’nin iç borçlanma ihtiyacını artıran önemli bir unsur olarak öne çıktığını belirterek “Şöyle ki, ocak-haziran döneminde nakit bütçe açığı 1.28 trilyon TL, nakit bazlı faiz dışı bütçe açığı ise 256 milyar TL seviyelerinde seyretmektedir” dedi. İç borç dışa yardıma devam edecek Hazine bu yıl ilk 7 ayda yaklaşık 13 milyar dolarlık dış borç geri ödemesine karşılık sadece 4.5 milyar dolarlık Eurobond, 1.50 milyar Euroluk Eurobond ve 2.5 milyar dolarlık kira sertifikası ihracında bulunduğunu hatırlatan Pırlanta “Ağustos-ekim döneminde 1 trilyon 123 milyar liralık iç borçlanmayla rekor kıracak olan Hazine iç borçlanmanın bir kısmının dış borç geri ödemelerine kaydırıyor” diye konuştu.

Pırlanta’nın raporunda Hazine’nin Mayıs 2026 sonuna kadar açıkladığı borç geri ödeme projeksiyonlarına göre Temmuz 2025 ile Haziran 2026 arasında 3.3 trilyon TL’ye yakın iç borç geri ödemesi göründüğü belirtilirken kısa vadeli tahvil ihraçları dikkate alındığında bu tutarın da aşılacağının söylenebileceği yer aldı. Rapora göre bu dönemde öngörülen dış borç geri ödemesi ise 21 milyar dolara ulaşacak ve yine bu da iç borçlanmanın bir bölümünün dış borç geri ödemelerine aktarılmasının gerekeceğine işaret ediyor. Bu dönemde öngördükleri nakit bazlı faiz-dışı açık da dikkate alındığında, Haziran 2026 sonuna kadar olan dönemde Hazine’nin iç borçlanma ihtiyacının 4 trilyon TL’ye yaklaşabileceğini hatta aşabileceğini düşündükleri belirtilen raporda bunun da aylık ortalama 350-360 milyar TL’lik bir miktara tekabül ettiği kaydedildi. Buna göre, iç borç çevirme rasyosu da yüzde 130’un üzerinde gerçekleşebilir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre borç stokunun vadeye kalan ortalama süresi de bu son yıllarda geriledi. Verilere göre Haziran 2025 itibariyle iç borç stokunun vadeye kalan ortalama süresi 3 yıl olurken dış borç stokunda bu rakam 6.5 yıl oldu ve toplam stokta ise 4.4 yıl olarak belirlendi. İki yıl önce iç borç stokunun vadeye kalan ortalama süresi 3.8 yıl, dış borçta ise 2017 yılında 9.9 yıla kadar uzamıştı.

TVF'den 600 milyon dolarlık murabaha finansmanı

Türkiye Varlık Fonu (TVF), 600 milyon dolarlık uzun vadeli murabaha finansmanına imza attı. Kuveyt'in İslami bankası Kuwait Finance House (KFH) grubu bankalarının oluşturduğu konsorsiyum ile TVF arasında 600 milyon dolarlık, 5 yıl vadeli murabaha finansmanı anlaşması imzalandı. Yapılan açıklamada “Vadesi ve tutarı bakımından Türkiye'deki kuruluşlara örnek teşkil eden ve teminat veya garanti içermeyen bu finansman anlaşması, uygun maliyetli ve piyasa şartlarıyla uyumlu koşullarda temin edildi. Anlaşmayla Türkiye Varlık Fonu'nun İslami finansman piyasalarından sağladığı toplam kaynak tutarı 1.8 milyar doları aştı” denildi.