2015 yılında 143.838.871$ değerinde gerçekleşen ihracat, 2016 yılında %1,2 düşüşle 142.138.850$ ile kapattı. 2017 yılının ilk iki ayında rakamlar, 2016 yılının aynı periyoduna göre, %9,6 artarak, 19.903.816$’dan 21.815.631$’a yükselmiştir.

Gıda sektörüne baktığımızda, tarım ürünleri grubu ve işlenmiş gıda başlığı altında farklı kalemlere ilişkin veriler aşağıdaki gi- bidir. Türkiye İstatistik Kurumunun yayınladığı temel üretim istatistiklerden Tarım başlığı altında, aşağıdaki gibi alt başlıklar görülmektedir.

• Meyveler, içecek ve baharat bitkilerin üretim miktarları (Seçilmiş ürünlerde) (ton)

• Organik bitkisel üretim(ton)
• Sebzelerin üretim miktarları (Seçilmiş ürünlerde) (ton)

• Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin alan ve üretim miktarları (Seçilmiş ürünlerde) (ton)

• Canlı hayvan sayısı (baş)
• Hayvansal ürünler (ton)
• Su Ürünleri İstatistikleri (ton)

Bu ürün grupları için 2010-2016 yılı rakam- larına bakıldığında, Meyve, İçecek ve baha- rat bitkileri grubunda, yandaki tablo ile karşı- laşmaktayız.

Zeytin, çay ve portakalda üretim miktarında bir değişiklik yok iken fındıkta bir azalma gözlenmiş, üzüm ve elma grubunda bir miktar artış kayda geçmiştir.

Organik bitkisel üretim hanesinde henüz 2016 verileri açıklanmamıştır, 2015 yılına kadar ufak da olsa bir artış gözlenmiştir. (2014-2015 artışı; %11)

Sebze üretim verilene baktığımızda, yandaki tabloyu görmekteyiz.

Neredeyse seçilmiş tüm ürün grupları için üretim miktarı aynı kalmış, en fazla artık, kuru soğan için gözlenmiştir. ( %12 )

Tahıllar ve diğer bitkisel ürünlerin alan ve üretim miktarlarını yandaki tabloda özetlenmiştir.

Buğday ( -%9) ve arpada (-%16.25) bir düşüş gözlenirken, mısır, ayçiçeği ve pamukta durum stabildir. şeker pancarı grubundaki diğer ürünlere göre % 21’lik bir artışla 2016 yılını kapatmıştır.

Hayvansal ürün grubunda, hem hayvan sayıları (büyükbaş, küçük baş) hem de su ürün- leri gözden geçirilmiş ve yandaki veriler toplanmıştır.

Canlı hayvan üretiminde, toplam hayvan sayısında bir değişiklik gözlenmezken, hayvansal ürün gru- bunda sadece tavuk yumurtası üretiminde % 9’luk bir artış gözlenmiştir. Su ürünleri istatistiklerinde henüz 2016 verileri yayınlanmamıştır.

Tarımın yanı sıra bir diğer alt grup olarak işlenmiş gıda ürünlerinde aşağıdaki altı başlıklarda ihracat verileri özetlenmiştir.

• Fındık ve Fındık Mamulleri
• Zeytin ve Zeytinyağı Mamulleri
• Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri • Meyve Sebze Mamulleri
• Un ve Unlu Mamuller
• Süt ve Süt Ürünleri

Fındık mamulleri ihracatında 2016 yılı bir önceki yıla göre geride kalmıştır. 2015 yılında bu grup için ihracat değeri 2.825.818$ iken 2016 yılında % 29,6 lık bir düşüşle 1.988.346$ gerilemiştir.

2016 yılına dair başarılı grafik zeytin ve zeytinyağı grubu için geçerlidir.

2016 yılı ihracatında ülkeler bazındaki resme bakıldığında %10,47’lik pay ile birinciliği Almanya alırken, Birleşik Krallık, İtalya ve Irak hemen arkasından yoğun ihracat payına sahip ülkeler olarak yer alıyor.

En fazla ihracat yapan ilk 10 sektör arasında gıda grubundan Hububat, Bakliyat, Yağlı Tohumlar ve Mamulleri vardır. Bunun yanında bir önceki yıla göre ihracatını 2016 yılında en çok arttıran sektörlere baktığımızda; gıda ürünlerinin içinde başı, zeytin ve zeytinyağı grubu % 47 ile çekmektedir. Su ürünleri grubu hemen arkasından gelirken, listedeki diğer gıda grup- ları, hububat, bakliyat ve işlenmiş meyve sebze grubudur.

Konserve sebze ( %6.86), domates salçası (%4,29) bu başlıkta öne çıkan işlenmiş ürün gruplarıdır. Katma değer açısından çok daha zengin olan işlenmiş gıda ürünleri, Türkiye’nin ihra- cat politikasında da önemli bir yere sahiptir.

Bir diğer önemli işlenmiş gıda grubu, Un ve Unlu Mamuller başlığı altındadır. 2015 yılında 3.204.531 ton olan bu grubun ihracat bedeli, 1.438.339$’dır. 2016 yılı Kasım ayına kadar açıklanan verilerde ise değerler üretim için 3.698.676 ton olurken 1.429.513$’lık bir ihracat gerçekleşmiş, yılı bir önceki yıla oranla çok az bir farkla artarak kapatmıştır (%0,4).

İşlenmiş gıda ürünlerinin son başlığı olarak süt ve süt ürünle- rini ele aldığımızda en son Kasım 2016 verilerine göre; süt ve süt ürünleri ihracatında Kasım ayındaki sınırlı düşüşe rağmen genel olarak ihracatın iyi seyretmesinin bir sonucu olarak sa- nayiye aktarılan inek sütü miktarının 2016 Kasım ayında, bir önceki yılın aynı ayına göre, yüzde 5,8 artarak 677 bin 56 ton- dan 716 bin 310 tona yükseldi. Ocak-Kasım dönemi rakamı ise 8,5 milyon ton idi. 2016 Kasım ayında ihracatın, 2015 yılı Kasım ayına göre, süt ve süt ürünlerinde yüzde 1,3 gerilemiş- tir. Kasım ayında, 2015 yılının aynı ayına göre, süt ve süt ürün- leri ihracatı 26,1 milyon dolardan 23,4 milyon dolara indi.

2016 yılında kurdaki dalgalanma, üretimdeki durgunluk ve dış politikalardaki hareketlilik, çoğu kalemde durağan bir ih- racat tablosunun ortaya çıkmasına sebebiyet vermiştir.

Kaynaklar

www.tfyi.gov.tr/Istatistikler www.tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari.html www.tuik.gov.tr

İşlenmiş Gıda Ürünlerinde ise tablo biraz daha iç açıcıdır. Özellikle zeytin ve zeytinyağı gibi katma değeri yüksek ürün grubunda ihracat miktarı % 47 oranında artmıştır. Türkiye’nin 2016 yılındaki taze meyve, sebze ihracatı, bir önceki yıla göre yüzde 5 gerilerken, bu ürünlerin işlenmesinden elde edilen gıda mamullerinin ihracatı arttı. 2016 yılında konserve, mey- ve suyu ve turşu ihracatında artışlar gözlenmiş, bunun sebe- bi olarak, üretimdeki artış ve Ortadoğu ve Amerika pazarın- daki hareketlilik olarak açıklanmıştır. 

GIDATÜRK