Şirketlerde yapılan suiistimalleri anlatan Galatasaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Volkan Demir, işletmelerde yapılan suiistimalleri yolsuzluk, varlıkları kötüye kullanma ve finansal tablo suistimalleri şeklinde üçe ayırarak  bunların birçok nedeni olduğunu söyledi. Her işletmede suiistimal olabileceğini belirten Demir, “Temelde işletmelerin kurumsallaşamaması, kurumsal yönetim ilkelerini benimsememeleri ve etik kurallarının olmayışı gibi başlıca etkenler vardır. Bunun yanı sıra, kurumsal yönetilen işletmelerde de suiistimallerin olmayacağı anlamı çıkarılmamalıdır” dedi.

Kurumsal şirketlerde suiistimallerin az olduğunu ifade eden Demir, “Kurumsal yönetim ilkelerine uyum, işletme suistimallerini ortaya çıkaran nedenleri en aza indireceğinden, işletmelerdeki suistimalin kurumsal yönetilen işletmelerde nispeten daha az olacağı çıkarılabilir” diyerek açıkladı. Suiistimallerin tüm paydaşları da etkilediğine değinen Demir, “Kurumsal yönetim bakış açısıyla ele alındığında, bir şirkette ortaya çıkan suistimal sadece şirketin sorunu değil, tüm paydaşları etkileyebilen büyük bir sorundur. Bu nedenle de doğru kurgulanmış ve etkin çalışan bir kurumsal yönetim sistemi şirketi suistimallere karşı koruyacaktır” ifadelerini kullandı.

Demir, Türkiye’deki işletmelerin suistimal sorunlarının başlıca nedenlerini şu şekilde sıraladı:

PATRON ŞİRKETLERİ OLMALARI:

Şirket kurucularının yönetimde aktif rol aldığı işletmelerde kurucuların şirket içindeki tüm olaylardan haberdar olduklarını ve tüm süreçleri kontrol ettiklerini zannetmeleri, çalışanlarının suç işlemelerine ihtimal vermemeleri denetim zafiyetine yol açmaktadır ve suistimalciler için fırsat yaratmaktadır.

SUİSTİMALLERİN YALNIZCA İŞLETMEYİ İLGİLENDİRDİĞİ VARSAYIMI:

İşlenen suistimal vakalarının yalnızca olaya dahil olan kişiler arasında olduğunun düşünülmesi suistimallerin örtbas edilmesine ve gerçek maliyetinin azımsanmasına neden olmaktadır.

KAYIT DIŞI EKONOMİNİN ÖNÜNE GEÇİLEMEMESİ VE ENFLASYONUN GİDEREK ARTMASI:

Ülkede kayıt dışılığın önlenememesi ve yükselen enflasyon karşısında alım gücünün düşmesi, bireylerin gelirlerini artırmak için yasal olmayan yollara yönlendirmektedir.

DOĞAL AFETLER VE PANDEMİ GİBİ OLAĞANÜSTÜ DÖNEMLERDE ETKİN ÖNLEMLER ALINAMAMASI:

Özellikle pandemi dönemindeki uzaktan çalışma sisteminde fiziki suistimaller yerini dijital suistimallere bırakmaya başlamıştır.

Türkiye’de suistimallerin önlenmesi adına alınması gereken tedbirleri açıklayan Demir, “İşletmelerde; İç denetim mekanizmalarıyla suistimale fırsat verecek etmenler azaltılmalı, şirkette etkili kurallar oluşturulmalı, şirkette çalışan barışı sağlanmalı ve/veya korunmalı, insan kaynakları biriminin çalışanlarla iletişim halinde olması sağlanarak şirketlerde etik farkındalığın artırılması adına eğitimler verilmelidir” dedi. Suistimallerin tek başına polisiye tedbirlerle önlenemeyeceğinin altını çizen Demir, “Suistimaller şirket sorunu değil toplum sorunudur ve suistimallerin yaygınlaşması toplumu ahlaki yönden yozlaştırmaktadır. Bu nedenle ortak akıl ile üniversiteler, iş dünyası ve sivil toplum örgütleri bir araya gelerek tüm toplum bilinçlendirilmelidir” açıklamalarında bulundu.

ASEL GÜRSOY

KARADENİZ EKONOMİ