Kahverengi kokarca böceği (Halyomorpha halys), Pentatomidae familyasına ait bir böcek türüdür. Avrupa ve Amerika'da "Brown Marmorated Stink Bug (BMSB)" olarak bilinir. Bu böcek, Çin, Japonya, Kore Yarımadası ve Tayvan'a özgüdür, ancak Kuzey Amerika'da 1998'de Pensilvanya'da ilk kez görülmüştür.

Kahverengi kokarca böceği, larva ve yetişkin evrelerinde 100'den fazla tarımsal ürün dahil olmak üzere çeşitli bitki türlerinden beslenir. Yüksek üreme gücü ve güçlü yayılma kapasitesi nedeniyle bir kere girdiği bir coğrafyadan çıkması zordur.

Amerika Birleşik Devletleri'nde elma yetiştiricileri, 2010'da 40 milyon dolara yakın zararla karşı karşıya kalmıştır. BMSB, ABD'de şeftali, elma, yeşil fasulye, soya fasulyesi, kiraz, ahududu ve armut gibi birçok bitkiye zarar vermiştir.

Bu zararlı böcek, son yıllarda Avrupa'da da çoğalmaya başlamıştır, özellikle Çin'den ithal edilen çatı kiremitleri aracılığıyla İsviçre'ye gelmiştir. Avrupa'da da hızla yayılan bu böcek, milyonlarca dolarlık meyve zararına yol açmıştır.

Böcek, Rusya'dan Gürcistan'a yayılmış ve Gürcistan'daki fındık hasatının üçte birini tahrip etmiştir. Ayrıca, Balkanlar ve Gürcistan üzerinden Türkiye'ye ulaşmış ve özellikle fındık bitkisine zarar vererek ülkemizde ciddi ekonomik kayıplara neden olmuştur.

Doğal Düşmanlar ve Kontrol Yöntemleri:

BMSB'ye karşı doğal düşman olarak Çin'e özgü Trissolcus japonicus adlı bir parazitoid yaban arısı kullanılabilir. Ayrıca, tesbih böceği, tekerlek böceği ve çeşitli örümcek türleri de biyolojik kontrolde etkili olabilir.

Zirai ve tarımsal birlik teşekküllerinin, çiftçilerin ve devletin işbirliği içinde, yerel iklim ve bitki örtüsüne uygun mahsül koruma yöntemleri geliştirmesi önemlidir. Kokarca böceğine karşı kokularla kovucu deneyler yapılmalı ve bu bilgiler aktif bir şekilde çiftçilere iletilmelidir.

Sağlık Üzerindeki Etkiler:

Kahverengi kokarca böceği, vücut sıvılarından kaynaklanan toksik ve alerjenik bir yapıya sahiptir. İnsan derisini ve gözlerini tahriş edebilir. Bu böceklerin salgılarına maruz kalan insanlarda allerjik reaksiyonlar görülebilir.

Bu böcekler, savunma mekanizması olarak tehdit altında olduklarında kötü kokulu bir sıvı salgılarlar. Bu sıvı, göze temas ettiğinde ciddi kimyasal yanıklara neden olabilir. Nadir durumlarda, bu böceklerin salgılarına karşı ileri derecede allerjisi olan kişilerde dermatolojik semptomlar ortaya çıkabilir.

Böcekten Kurtulma Yolları:

Kokuşmuş böceklerle başa çıkmak için çıplak elle temas etmekten kaçınılmalı, koruyucu eldiven kullanılmalıdır. Elektrik süpürgesi ile vakumlama, böcekleri etkili bir şekilde temizlemenin güvenilir bir yoludur.

Doğal böcek kontrol maddeleri tercih edilmeli ve zehirli spreylerden kaçınılmalıdır. İlaçlamadan sonra ölü böceklerin dikkatlice temizlenmesi önemlidir.

Sonuç olarak, kahverengi kokarca böceği, tarım ve sağlık açısından ciddi bir tehdit oluşturabilir. Ancak doğru önlemler alındığında, doğal düşmanlar kullanıldığında ve bilinçli tarım uygulamalarıyla bu zararlı böcekle başa çıkabiliriz.