Deprem vurgununu  yerinde gördü. Akşama yakın ona ‘’İmece kültürünü görmek için Ermeni yurttaşların yaşadığı Vakıflı köyündeki kadın kooperatifini görmelisiniz‘’ önerisi  yaptım ve Vakıflı’daki  kadın kooperatifini aradım. ‘’Kapanmak üzereyiz ama Ercan beyin güzelliğimizi tadmasını  isteriz, buyrun gelin! ’’ dendi.

Kesal’ı uyardım: Kadınları çalışır bulacağız, erkeklerse kahvede taş oynuyordur...

Kooperetif nöbetçisi Nilay Şirin bizi karşıladı.2021’de 32 kadının  kurduğu Vakıfköy Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi  defne sabunundan böğütlen şurubuna,  10’u aşkın ürün işliyordu. Şarap ve likör de üretiyorlardı, ama denetim adındaki baskınlardan gözleri yılmış olmalı ki, içki artık yoktu.

Kadın kooperatifinin başkanı, müdürü yok, tüm işi ortak, tam bir imeceyle devşiriyorlar. İşin ucu, 2005’de kurdukları Vakıflı Köyü Kadınlar Koluna dayanıyor. Bağışla yapılan gıda üretim atölyesinde  üretiyorlar. Hepsi  aşçılık  sertifikası sahibi. Türkiye’nin her yerine ürün yolluyorlar. Kâr bölüşülüyor,

135 nüfuslu Vakıflı köyünde 30‘a yakın aile kooperatiften geçiniyor. Kadınların anlatımıyla ‘’Köyün kadınları da en az erkekler kadar emek harcıyor evin bacasını tüter tutmaya…’’

Anımsıyorum: 6 Şubat Depremi’nden  20-22 gün sonrasıydı…Bölge önderi Ayhan Kara beni bu köye götürmüştü. Köyün kadınları hiç bir şey yaşanmamışcasına, bir binaya sığınmışlar, ya kavanoz dolduruyor, ya sabun işliyor ya da  siparişleri paketliyordu. Erkeklerini ise sormayın…

İki yıl var ki,Türkiye Sinai Kalkınma Bankası, deprem bölgesini mercek altına aldı. Deprem bölgesinde aklıma hiç gelmeyen  bir olguyu işaretliyor: Derindeki Fay Hattı: Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği…

Deprem bölgesinde kadın istihdamı ‘’alarm‘’ veriyor. Kadının işgücüne katılımı, ülkeye göre 10 puan düşük. Ağırlığı Suriye’li sığınmacılardan oluşan kayıt dışı çalışanlar, büyük artış gösteriyor. Kayıt dışı arttıkça, kadın istihdamı da geriliyor…

Kadınların eğitim süresi de düşüyor. Türkiye’de kadınlarımızın toplam  eğitim süresi  zaten 8.5 yıl iken, örneğin bu süre Hatay’da  sadece 7 yıl.

6 Şubat Depremi, kadının siyasete katılımını da düşürdü!

Anımsatayım: İris Şentürk, Türkiye’de tek bir ilin, Antakya merkezin 1999-2004 döneminde  belediye başkanıydı, bir kadındı. Şimdi  Hatay ilinin 15 ilçesinin hiç birinde  kadın belediye  başkanı yok. Hatay  Belediye  Meclisi’nin 89 üyesinden sadece 2’si kadın.

Kadınlar yaşama katılsa, bu beraberinde ‘’imece kültürü’’nü diğer adıyla ‘’meci kültürünü‘’ getirecek. Dostum Adnan Aygan iletti, Manisa’nın Sarıgöl’ünde imece, ‘’değişik etmek’’ olarak da kullanılıyor. 

Altını çizeyim: İmece ağırlıklı bir kadın dayanışması..

Antakya çıkışlı olan ahçıbaşı Jale Balcı diyor ki: Antakya benim için yalnızca  bir coğrafya değil, bir damak hafızası, bir yaşam biçimi.

Bu ‘’ yaşam biçimi’’ ancak kadın imecesiyle şekilleniyor.

Kadın emeği olmaksızın yeni bir yaşamı düşleyemeyiz.

      

Yaşar Kemal usta, Ortadirek’te  ‘’Siz ışıktan kocaman, karanlığa oyulmuş gibi kocaman, dünya kadar bir ağaç gördünüz mü?

Işıktan kocaman bir  ağaç!’’ diyor.

 

Not 1: Madımak Katliamı’nın 32. yılında, 23 sanığın 17’si geçtiğimiz aylarda  tahliye oldu. 2 sanık içinse ‘’özel af ‘’ yetkisi kullanıldı.Dostum Fikret Yıldırım’ın  dizeleriyle ‘’biz yanar gül oluruz / siz yakar kül olursunuz’’.

Not 2:  Trump’ın  zenginlere vergisiz yaşama ödülü  veren ve devlete 3,3 Trilyon $ yük getiren yeni yasa, yoksulların tüm  destek programlarını  ortadan kaldırıyor.  ‘’ Gemiyi ilk terk eden fare ‘’ Elon Musk  yasaya karşı…

Not 3: İngiltere, ‘’Kraliyet Tren’’ini müzeye kaldırıyor.İngiltere Sarayı’nın bütçesi yine de 118 milyon $.