Durak, Rekabet Kurumu'nun TMO'nun fındık fiyatlarına ilişkin aldığı kararları ve fındık sektöründeki teşvikleri değerlendirdi. Durak, Rekabet Kurumu'nun TMO'nun fındık fiyatlarına ilişkin aldığı kararların, piyasaya yansımayacağına dikkat çekti. Batı ve Doğu Karadeniz'deki fındık alım firmalarıyla ilgili olarak da önemli değerlendirmelerde bulunan Durak, fındık kırma fabrikalarına verilen teşviklerin sektörde gereksiz maliyet artışına neden olduğunu belirterek, "Ülkemizde zaten yeterli kapasiteye sahibiz. Ancak, maalesef hala fındık kırma fabrikalarına teşvikler veriliyor. Bu, sektörde gereksiz maliyet artışına neden oluyor. Bu teşvikler yerine çiftçilerin makineleşmesi ve sulama sistemlerine teşvik verilmeli. Sanayicilerin bu teşvike ihtiyacı yok çünkü zaten yeterli kapasiteye sahibiz."dedi.

Durak KARADENİZ EKONOMİ’nin sorularını şu şekilde yanıtladı:

Kaç kişilik bir çalışan ekibimiz var ve cinsiyet dağılımı nedir?

Şu anda çalışanlarımızın sayısı 850 kişi. Bu çalışanların %73'ü kadın. Örneğin, laboratuvarımızda 29 çalışanımız var ve hepsi kadın. Muhasebe bölümümüzde de çoğunluk kadınlardan oluşuyor. İşletme alanında nitelikli elemanlarımız da genellikle kadınlardan oluşuyor. Bu durum, sürdürülebilirlik açısından önemli bir noktadır ve bu nedenle vurgulamak istedim.

Elektrik üretimi ve şirketin yeni yatırımları konusunda neler yapıyoruz?

Kendi elektriğimizi üretmenin yanı sıra, fazlasını da üretiyoruz. Haziran sonu itibariyle tükettiğimiz elektriğin yaklaşık bir buçuk katını üretir durumdayız. Devlet lisanssız trafo gücümüzün iki katına yakın yatırım yapma hakkı verdiği için tükettiğimiz elektriğin bir buçuk katını üretebiliyoruz. Çatılarımızda olduğu gibi arazide de yatırım yapıyoruz. Haziran sonunda, arazideki yatırımımızın kabulü tamamlanacak.

Yeni bir kırma tesisi üzerinde çalışıyoruz. Sakarya'da kurulacak olan bu tesis, büyük bir kırma kapasitesine sahip olacak. Geleneksel fabrikalardaki gibi ağaçlar değil, demir ve paslanmaz malzemeler kullanılacak. Bu tesisin amacı, kaliteyi artırmak, görselliği ve verimliliği artırmak olacak. Ayrıca, deprem bölgesinde olduğumuz için mevcut fabrikamızı tek katlı bir tesise dönüştürerek güvenliği sağlamayı planlıyoruz. Bu projede satın alınmalar tamamlandı, anlaşmalar yapıldı ve ruhsat süreci devam ediyor.

Kavurma tesisimize bir azot verip soğutacağımız bir depolama sistemi kurmayı planlıyoruz. Proje hazır durumda ve ruhsat için bekliyoruz. Ayrıca küçük paketli ürünler için bir yatırım yapmayı planlıyoruz ve burada da ruhsat süreci devam ediyor.

5 Tesiste 850 Çalışanımız Var

Doğu ve Batı Karadeniz'deki kırma tesisleriniz hakkında bilgi verir misiniz?

Evet, Doğu Karadeniz'de iki kırma tesisi bulunuyor. Bir tanesi Ünye'de ve diğeri hemen çıkışında yer alıyor. Her bir tesis günde 200 ton fındık kırabiliyor. Dolayısıyla Doğu Karadeniz'de toplamda 400 ton fındık kırma kapasitesine sahibiz.Batı Karadeniz'de de şu anda iki kırma fabrikamız bulunuyor. Bunlar Hendek'te yer alıyor. Her bir fabrika günde 200 kilo fındık kırabiliyor. Ancak yeni bir tesisle günlük kırma kapasitemizi 500 tona çıkaracağız.Toplamda 5 tesisimiz bulunmakta ve toplamda 850 çalışanımız var.

50 MİLYON DOLAR İHRACAT GERÇEKLEŞTİRDİK

Geçen yılki ihracat ve cirolarınız hakkında bilgi verebilir misiniz?

Geçen yıl 50 milyon dolarlık bir ihracat gerçekleştirdik. Toplam ciromuz ise 5 milyar 900 milyon TL idi. Bu yılın ilk 4 ayında ise ciromuz 4 milyar TL'ye ulaştı. İlk 4 aylık ihracatımız ise 61 milyon dolar oldu.

Sürdürülebilirlik çalışmalarınız ne zaman başladı ve hangi adımları attınız?

Şirketimiz sürdürülebilirlik konusuna büyük önem vermektedir. Üretim sürecinde sıfır karbon ayak izi oluşturmak için çaba sarf ediyoruz. Ancak, nakliye süreçlerimizden dolayı hala bir karbon ayak izi oluşmaktadır.Sürdürülebilirlik çalışmalarına 2013 yılında başladık. O zamandan beri çeşitli adımlar attık. 2013 yılında çevre dostu çuvallar kullanmaya başladık. 2015 yılında 60 bin öğrenciyi kapsayan bir resim yarışması düzenledik ve böylelikle fındık üretimine ilişkin farkındalık yarattık. 2017 yılında, Doğu Karadeniz'deki fındık toplama maliyetlerini düşürmek amacıyla Ordu Tarım İl Müdürlüğü'ne sekiz adet fındık toplama makinesi hibe ettik.

ORDU TARIM İL MÜDÜRLÜĞÜ'NE 8 FINDIK TOPLAMA MAKİNESİ HİBE ETTİK

Fındık sektöründe makineleşme konusunda neler yapıyorsunuz?

Fındık sektöründe maliyetlerin düşürülmesi ve verimliliğin artırılması için makineleşmeye önem veriyoruz. Doğu Karadeniz'de toplama maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle fındık toplama makineleri hibe ettik. Bu sayede tarımın makineleşmesine katkı sağlayarak hem maliyetleri düşürmeyi hem de verimliliği artırmayı hedefliyoruz. Özellikle batıdaki ülkelerde daha yüksek verim alınırken, Doğu Karadeniz'de bu konuda geride olduğumuzu biliyoruz ve kendimizi geliştirmemiz gerektiğini düşünüyoruz.

2023 yılında fındık ihracat rakamlarınız hakkında ne düşünüyorsunuz?

2023 yılında muhtemelen 300 milyon kilo civarında bir ihracat gerçekleştireceğimizi öngörüyoruz. Bu rakam, bir önceki yılın ihracat rakamıyla oldukça benzerlik gösteriyor. Yani 290 milyon kilo civarında bir ihracatla bu yılı kapatacağımızı düşünüyoruz.

Kahverengi Kokarcadan 50 Milyon Kilo Zarar Tespit Edildi

Geçen yıl yaşanan 200 milyon kiloluk ihracat kaybının nedenleri hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Geçen yıl yaşadığımız 200 milyon kiloluk ihracat kaybının ana nedeni, Mart ile Mayıs ayları arasında yaşanan yoğun yağışlardı. Bu süreçte yaşanan devamlı yağmur, polinizasyon ve döllenme problemlerine neden oldu. Yağmurun döllenmeyi engellemesi ve döllenen çiçeklerin yıkanması, bu kaybın büyük bir kısmını oluşturdu. Ayrıca, kahverengi kokarca zararının da yaklaşık 50 milyon kiloluk bir kayba neden olduğunu tespit ettik. Bu sorunlar nedeniyle İhracatçılar Birliği'nin rekolte tahmininde yaklaşık 200 milyon kilo civarında bir yanılgı yaşandı. Bundan sonraki yıllarda da benzer sorunlarla karşılaşma ihtimalimiz yüksek olduğundan, artık fındık sayımı sürecine iç döllenme problemlerini de ekleyerek daha detaylı bir değerlendirme yapmayı planlıyoruz.

Fındık Tesislerinin Kapanma Riski Artıyor

Fındık piyasasında yaşanan satın alma prensiplerinin değişmesi hakkında ne düşünüyorsunuz?

Şu anda fındık ticaretinde yaşanan değişiklikler, rekabet kurallarının işleyişi üzerinde önemli etkilere sahip. Önceden fındık alımında her tedarikçiden alım yapılırken, şimdi kendi tedarikçilerinden fındık alınıyor ve bu da farklı fiyatlara neden oluyor. Avrupa'daki endüstrinin buna uyum sağlamaması, dış tedarikçilere karşı rekabet edememesine yol açıyor. Bu durum, küçük ölçekli kırma tesislerinin önünde büyük bir sorun teşkil ediyor. Bu tesislerin önümüzdeki 10 yıl içinde kapanma riskiyle karşı karşıya kalabileceği endişesini taşıyorum. Çünkü bu tesisler, Eylül, Ekim, Kasım aylarında yoğun bir şekilde çalışıyor ancak sonrasında faaliyetleri azalıyor. Bu durumda, kendi tedarikçilerinden fındık alan tesislerin rekabet avantajı ortadan kalkıyor ve haksız rekabet oluşuyor. Bu nedenle, fındık piyasasında değişikliklerin yaşanması gerekebilir. Bu konuda hem rekabet kurumuna hem de ilgili mercilere düşüncelerimi ilettim. Çünkü satın alma modellerinde yapılan değişiklikler, beklenmedik sonuçlara neden olabilir. Devlet ve hükümetlerin fındık piyasasını daha yakından kontrol etmesi ve koruması gerektiğine inanıyorum. Üretim maliyetlerindeki artış nedeniyle yeni üretici ülkelerin ortaya çıkması, fındık sanayicileri için ciddi bir tehdit oluşturuyor. Bu durum, sektörde bir konsolidasyon ve azalma yaşanmasına neden olabilir. Bu yüzden, rekabete daha açık bir ortamın oluşturulması ve genel alım politikalarının gözden geçirilmesi gerekebilir.

Rekabet Kurumu'nun TMO'nun fiyatından fındık alma kuralı veya yaptırımı nasıl işliyor?

Rekabet Kurumu'nun TMO'nun fiyatından fındık alma kuralı, fındığı kendi müşterilerinin dışında herkesten almıyor olduğunda o fiyatın piyasaya yansımayacağını belirtiyor. Ancak, bu kuralın tabana veya müstasile yansımadığı genellikle uygulanmaz. Dolayısıyla, rekabeti öldürebilir, ancak fiyatlar genellikle müstasile veya piyasaya yansımaz. Özetle, bu kuralın uygulanması durumunda, fiyatların etkilenmeyeceği ancak rekabetin zarar görebileceği bir durum oluşabilir.

FINDIK KIRMA FABRİKALARINA VERİLEN TEŞVİKLER YANLIŞ

 Fındık sektöründe fındık kırma fabrikalarına verilen teşviklerin yanlış olduğunu düşünüyorsunuz, bu konuda ne gibi bir çözüm önerirsiniz?

Fındık kırma fabrikalarına verilen teşviklerin yanlış olduğunu düşünüyorum. Zira Türkiye'de zaten büyük bir fındık kırma kapasitesi bulunmaktadır ve bu teşvikler sadece gereksiz bir maliyet artışına neden olmaktadır. Bu noktada, çiftçilerin makineleşmesine ve sulama sistemlerine teşvik verilmesi gerektiğine inanıyorum. Sanayicilerin bu teşvike ihtiyacı yok çünkü zaten yeterli kapasiteye sahipler.

Türk fındığının gelecekte başarılı bir şekilde satış stratejileri geliştirilmesi için hangi adımlar atılmalıdır?

Türk fındığının gelecekte başarılı bir şekilde satış stratejileri geliştirilmesi için öncelikle Avrupa'da yaşananlarla kakao fiyatları ve badem fiyatları gibi dış faktörlerin dikkate alındığı bir çalışma yapılmalıdır. Fiyatlama stratejileri bu faktörler ışığında belirlenmeli ve Türk fındığının öne çıkarılması için tanıtım faaliyetlerine ağırlık verilmelidir. Ayrıca, fındıkta yenilikçi ürünlerin ve ambalajlama yöntemlerinin geliştirilmesi de önemlidir. Türk fındığının dünya pazarlarında daha geniş bir yer edinmesi için bu tür adımlar atılmalıdır.

Doğu Karadeniz'deki çiftçilerin verimliliğini artırmak için hangi önlemler alınabilir?

Doğu Karadeniz'deki çiftçilerin verimliliğini artırmak için doğru budama, gübreleme ve ilaçlama gibi tarım uygulamalarının yanı sıra, tarım il müdürlüklerinin ve uzmanların çiftçilere yönelik eğitim çalışmaları yapması gerekmektedir. Ayrıca, modern tarım tekniklerinin ve makineleşmenin yaygınlaştırılması da önemlidir. Bu sayede, Doğu Karadeniz'deki çiftçilerin verimliliği artırılarak daha rekabetçi hale gelmeleri sağlanabilir.

Teşekkürler..