Bölgenin iş dünyası temsilcileri, geride bırakmaya hazırlandığımız 2019 yılını değerlendirirken, 2020’ye ilişkin beklentilerini paylaştı.

İşte Karadeniz iş dünyasının görüşleri;

Edip Sevinç-KFMİB Başkanı

“2020 yılının daha rahat geçeceğine inanıyorum. Zaten belirtiler var. Hükümet başarılı bir politikayla krizi dönüştürüp faizleride düşürdü. Eminim ki biraz daha düşecek. Kur konusunda da o kadar kötümser değiliz. Ülkemiz ihracat bazlı kalkınma modelini benimsediği için rekabetçi bir kuruma ihtiyacı var. Önemli olan enflasyon oranında kurun dengeli artışıdır. Zaten bütün krizler de kur enflasyon ilişkisinin iyi kurulamamasından kaynaklanıyor. 2020 yılının daha rahat geçeceğini hatta 2021 yılının da bir önceki yıldan daha iyi olacağını düşünüyorum. Burada önemli olan ihracatçının ve sektörün kredilendirmesinin artmasıdır ki son zamanlarda bu konuda ciddi iyileşmeler olduğunu görüyoruz.”

Hakan Poyraz- ÇAMSAN ORDU Yönetim Kurulu Başkanı

“2018 yılında Türkiye’nin girdiği ekonomik türbülansın 2019 yılında da ekonomiyi etkilediği herkes tarafından bilinmektedir. Yılsonuna doğru kamu bankaları ile başlayan faizdeki iyileştirmeler genele yayılmaya başlamıştır. Faizler şu anki seviyelerin iki katı iken 2019 yılsonu itibarı ile yüzde 10 seviyesine kadar gerilemiştir. Türkiye ekonomisi bu yılı yüzde 1‘e yakın bir büyüme ile kapatacaktır. Ayrıca Yeni Ekonomi Programı (YEP) çerçevesinde 2020 yılı için de Türkiye’de yüzde 5 büyüme öngörülmektedir. Ülke olarak önümüzdeki en büyük engel yüksek faiz ve döviz kurlarındaki volatilitedir. Bu nedenledir ki gerek faizlerde yapılan indirimler gerekse de döviz kurlarının 2020 yılı ve sonrası için durağan seyrinin devam etmesi ekonomimiz için umut verici olacaktır.”

 

Eren Günhan Ulusoy-Ulusoy Un CEO’su

“Sektörümüz açısından 2019’u değerlendirirken tek başına değil her zaman bir önceki dönemlerle ve beklentilerimizle mukayese ediyoruz. Bir önceki döneme göre 2018’in ilk 6 ayı ile 2019’un ilk 6 ayını karşılaştırdığımızda Ulusoy Un’da yüzde 16’lık bir ciro artışı oldu. Bu bizim için önemli bir parametre. Tabi bunun diğer finansallara yansıması geçtiğimiz yıl kadar olmadı. Özellikle 2018’in son çeyreğinde faiz oranlarının yükselmesi ve 2019’un 6’ncı ayına göre yüksek seyretmesi finansman şirketinin, finansman giderlerini önemli ölçüde artırdı. Bulunduğumuz çeyrekten itibaren, doğrusu 3’üncü çeyrekten itibaren, dördüncü çeyrekte özellikle daha da belirginleşti. Merkez Bankasının faiz indirimleri sonrası bankalarında bunu yansıtmasıyla beraber bu giderlerde düşüş görüyoruz. Bu sadece bizim için değil ülke geneli için de geçerlidir. 2020’den itibaren çok daha iyi şirket bilançoları göreceğimizi düşünüyorum.”

Davut Kozlu- Kozlu Gıda Yönetim Kurulu Başkanı

“2020’yi hep birlikte güzelleştireceğiz.Tarihi boyunca çok zorlu süreçlerden geçen, sayısız savaşlar atlatan ve alının akıyla zaferler kazanan ülkemiz günümüzdeki ekonomik savaştan da başarıyla çıkacağız. Kozlu Gıda olarak çeşitli sektörlerde satışların durduğu bir dönemde üretimimize hız katmayı tercih ettik. Belkemiğimiz üreticilerimizin ürettikleri ürünleri satış konusunda sıkıntı yaşamamaları için uğraştık; onlara yıl içindeki ikinci hasadı yaptırtabilecek mısır kurutma tesisini kurduk. Çiftçimizin alın terinin bereketini çoğaltmak için çalıştık. İşimizi azaltmadık, tam tersine arttırdık. 4 ünitemizi de 7/24 tam kapasite çalıştırmaya devam ettik. Şimdi inanıyoruz ki Allah’ın izni ile ülkemiz için gelecek günler çok daha güzel olacak.

Mustafa Polatcan-Yaşar Group CEO’su

“2019’un ilk yarısı bizim için de zor geçti. 2018 yılından gelen zorluklar 2019’a daha da şiddetlendi. Ama 2020’den çok umutluyum. İhracat anlamında daha iyi olacağımızı görmekle birlikte bazı olumsuzlukların bizi birtakım önlemler almaya ve daha çok çalışmaya zorladığını söyleyebilirim. Aslında bu durum bizi kamçılıyor. Kendi firmam ve diğer şirketlerim adına söylemem gerekirse 2020’den daha umutluyum. Çünkü piyasaları olumsuz anlamda etkileyip zorlayacak seçim veya ara seçim gibi beklentiler yok. Dolayısıyla tamamen iş ve ihracat odaklı bir yıl geçireceğiz diye düşünüyorum. Son zamanlarda yapılan hamlelerle banka faizlerin düşmesi, dövizin biraz daha durağan olması, tarımda fındık, çeltik ve diğer mahsullerin 2019 yılında yüksek getirisi çiftçinin ve üreticinin 2020 yılına bakışındaki olumlu yansımaları ile ekonominin iyi bir yıla gireceğini ifade edebilirim. 2020 yılında üretimin artacağına ve ekonomide daha fazla canlanma olacağına dair bir öngörüm var.”

Burhan Erçal-Erçal Group Yönetim Kurulu Başkanı

“2019 yılının son çeyreğine doğru otomotiv sektörünün yukarı doğru bir ivme kazandığını söyleyebilirim. İnşaat sektöründe ise kısıtlamalar olduğunu gözlemledik. Zira biz de inşaat yapmaktayız ve bu kısıtlamalar nedeniyle son üç yıldır yeni bir projeye girmedik. 2020 yılının ikinci yarısından itibaren yukarıya yönelik ivmenin daha da artacağına inanıyorum. Artık fiyatların dengelendiğini bunda da faizlerin ve enflasyonun düşmesinin etken olduğunu sanıyorum. Sadece güven konusunda geçici bir sıkıntı olacağına denge sağlandıktan sonra kalıcı güven ortamının oluşacağına inanıyorum. Sadece biraz daha cesarete ihtiyacımız var. Dolayısıyla Bu konuda biraz cesaretli olmamız gerekiyor. Artık yatırımın yapılabileceği konusunda insanlarında hem fikri oluştu dolayısıyla 2020’yi çok daha iyi görüyorum.”

Mustafa Poyraz-Poyraz Yönetim Kurulu Başkanı

“2020’den hep beraber ümitliyiz. Merkez Bankası ayın 15’inde bir faiz indirimi yapabilir, oda faizler biraz düşebilir. Döviz biraz daha stabilize olabilir, istikrarlı olabilir. Fazla para ve ekonomi biraz iyiye gidebilir. İnşallah iyi olacak, iyi olan siyasi kararların iyi alınması, bu kadar kötü bir sonuçtan sonra böyle bir tablo olması sevindirici. Ummadığımız bir tablo bu faiz indi, döviz fazla artmadı, enflasyon düştü. 2020, 2019’dan bence daha iyi olacak. Ülkemizdeki sıkıntılar büyük, istihdam sıkıntısı, işsizlik sıkıntısı var, bugün üniversite mezunları sokakta geziyor. Onun için ivme olması lazım, yatırım olması lazım. Yatırım için istikrar lazım. Düşük faizler lazım, enflasyonun düşük olması lazım. Burada yetkililer bizi dinleyerek bu yolu tercih edeceklerdir.”

Dursun Gürsoy-Gürsoy Fındık Yönetim Kurulu Başkanı

“Ekonomik anlamda ülkemizde bir iyileşme var ve bunu her anlamda görüyoruz. Örneğin; son iki aya baktığımızda faiz ve kurlarda bir istikrarın varlığından söz edebiliriz. Bunun dışında ithalat-ihracat dengesi de kuruldu. Tabi bunun yanında büyüme oranın artırılması ve enflasyonun aşağı çekilmesi yönünde sıkıntılar var. Ama ben 2020 yılından umutluyum. Türkiye çok daha kötü günler gördü. Ve hepsini atlatmayı başardı. Dış dünyadan bize yönelik bunca entrikaya rağmen bu yıl daha iyi bir pozisyona geleceğimizi düşünüyorum. Nitekim fındık sektöründe de ihracat olumlu yönde ilerliyor. 2020 yılında daha iyi olacak. Güneydoğu’da terörün bitmesi ve sınırların kontrol altına alınmasının sonucu olarak turizmde bir canlanma görülüyor. Bunlar çok olumlu gelişmelerdir. 2020 yılında yatırımlar ivme kazanıp faizler biraz daha düşecek diye ümit ediyorum. Kötümser olmaya gerek yok.”

Cem Şenocak-Şenocak Yönetim Kurulu Başkanı

“Gerek ticarette gerek toplum hayatında ve gerekse uluslararası ilişkilerde bazen süt liman dönemler olur bazen de uzun süreli fırtınalar etkisini gösterir. Ancak bu durum süreklilik içermez. 2018’in Ağustos ayında bir krizle karşı karşıya geldik. Aslında pek çok sebebi de içinde barındıran bir krizdi. Bazı ülkeler Türkiye üzerine bir takım planları yürürlüğe koydular ve sonucu da Türk ekonomisine olumsuz yansıdı. Kriz, daha çok inşaat ve otomotiv sektöründe hissedildi. Gıda sektörüne yansıması daha hafif olmakla birlikte ülkemiz genelde bu tür krizlerle zaman zaman yüz yüze geldiğini biliyorum.  Bildiğim bir başka şey de ülkemiz üzerine oynanan bu oyunlar daha ziyade seçim dönemlerinde çıkar. Sonra da yavaş yavaş normalleşme süreci başlar. Geçmişte de böyle olmuştur. Eğer çok büyük bir uluslararası krizler yaşanmaz ise önümüzdeki iki yılda Türkiye’de normalleşme sürecinin daha da hızlanacağını ve ekonominin daha güçlü olacağını ön görüyorum. Haliyle bunlar olunca faizin ve dövizin daha kontrollü olup, enflasyonun da aşağı düşüp insanların alım gücünün fazla olacağını, istihdamın bir derece daha hareketleneceğini ve erken seçim ya da büyük bir uluslararası bir kriz olmazsa geleceğimizin iyi olacağını düşünüyorum.”

Semih Sarıgöl-Sarıgöl Konveyör Yönetim Kurulu Üyesi

“Piyasalar rahatlıyor. Enflasyon ve faizler de düşüyor. Ciddi bir dip dalgası atlattık. Ekonomide bundan sonra kademeli bir iyileşme göreceğimizi düşünüyorum.”

Kadir Durak-Durak Fındık Yönetim Kurulu Başkanı

“2020 yılında piyasanın çok rahatlayamayacağı ama 2019’dan daha iyi bir yıl geçireceğimizi düşünüyorum.  Tam anlamıyla normalleşmeyi yine yakalayamayacağız. Öz sermayesi kuvvetli, planlı ve programlı olan şirketler büyük sıkıntılar yaşamayacak ama sermaye sıkıntısı olan ve finansmana erişemeyenler için kolay bir yıl olmayacağı kanaatindeyim.”

Murat Şimşek –Ordu OSB Başkanı

“2020 yılına daha iyimser bakıyorum. Nedenine gelince; devlet teşvikleri devam ediyor, hatta bunu genişletme ile ilgili çalışmalar var. Sanayiciyi çok yakından ilgilendiren bir başka konu da banka ve yatırım faizleri. Banka faizlerinin aylık yüzde 1 oranlarına düşmesi ile sanayicinin önü daha da açılmış oluyor. Daha çok yapmak istiyor veya işini daha çok genişletmek istiyor. Ben 2020 yılının 2019’dan daha güzel olacağına inanıyorum.”

Mustafa Uslu-Uslu Fındık Yönetim Kurulu Başkanı

“2019 yılını atlatan, 2020’yi haydi haydi atlatır diye düşünüyorum. Çünkü piyasalar düzeliyor, bunun yansımalarını görebiliyoruz. Zor bir yılı geride bıraktık.  2020 yılının daha iyi olacağını düşünüyoruz. Tahminler de bizi doğruluyor. Ortalık rahatlamaya başladı. Bankalar faizlerini düşürdü ve neredeyse başlangıca döndük. Faizler tek rakamlara inecek bundan sonraki görüntü onu gösteriyor sanki. Bu da fiyatların rahatlaması demektir tabi ki.”

Sebahattin Arslantürk-Ulusal Fındık Konseyi Başkanı

“Son iki yılda yaşanan ekonomik dalgalanmadan sonra 2020 yılının hem yerel ekonomide hem de ulusal anlamda daha güzel geçeceğine inanıyorum.”

Emrah Albayrak-Karimex CEO’su

“Açıkçası Türk ekonomisi son iki yıldır iç ve dış saldırılara karşı bağışıklık kazandı. Özellikle Amerika ve Çin temelinde oluşan ticaret savaşlarının sonucu olarak bizim gibi emek yoğun çalışan ülkelere özellikle büyük sanayi kuruluşlarının yatırım yapması fırsatının doğacağını düşünüyorum. Türkiye’nin 2020 yılında dışarıdan doğrudan daha fazla yatırım alacağına inanıyorum. Eğer bu yatırımlar faizleri biraz geriletebilirse, enflasyonun da düşmesiyle ekonomide daha yaşanabilir koşullara erişeceğiz. 2020 yılından oldukça ümitliyim ama yine de kolay olmayacak.

Saltuk Orkun Eribol-Sanat Yapı Yönetim Kurulu Başkanı

“2020 yılını birkaç boyutuyla ele almak gerekir. Ekonomimizin mevcut temposunda seyredeceğini düşünüyorum. Durağan bir yıl olacak bence.Bu anlamda bir iyileşme ya da kötüleşme beklemiyorum. Tabi bu dış politikadaki etkenlere bağlı yeni gelişmeleri de görmeliyiz. Suriye süreci ve ABD’nin yaptırım stratejisi çok belirleyici olacak.”

Murat Bekiroğlu-Trio Deniz Yönetim Kurulu Başkanı

“Her şeyden önce hepimiz için sağlıklı bir yıl olmasını diliyorum. Herkes gibi ben de 2019’dan daha iyi olacağını düşünüyorum. Ümit ediyorum ki 2020’de daha canlı bir ekonomi ile beraber herkesin işi gücü iyi olur. Daha umutluyuz.” KARADENİZ EKONOMİ