Tarım Yazarı Yıldırım’dan çözüm önerisi

Yumurta fiyatlarına yapılan zam oldukça çok konuşuluyor. Yumurta fiyatlarındaki artışın perde arkasında ne var? Yeni yıldan itibaren yumurta üretiminde sıkıntı yaşanabilir mi? Merak edilen soruları Tarım Yazarı Ali Ekber Yıldırım ile Samsun ve Ordu Yumurta Üreticiler Birliği Başkanları Karadeniz Ekonomi’ye cevapladı.

Sıkıntıyı çeken yumurta üreticileri

Yumurta üreticilerinin son 18 aydır büyük bir sıkıntı içerisinde olduklarını ifade eden Yıldırım, “18 ay önce Irak, Türkiye’den yumurta alımını durdurdu. En önemli pazardı Irak. Dolaylı yoldan Irak’a ihracat yapmaya çalışsalar da yumurtacılar zarar etmek zorunda kaldılar. Yumurta üretiminin çok büyük bir bölümü, üretildiği yerde tüketiliyor. Dünyada yumurta üretiminin yüzde 25’ini Çin yapıyor. Türkiye ise üretimde 9’uncu sırada. Türkiye’de yılda kişi başına 214 adet yumurta tüketiliyor. Irak, Türkiye ithalatını durdurunca ihracat için farklı pazarlar arandı. Kuveyt, Somali gibi. Türkiye, yumurta ihracatına ne kadar ağırlık vereceğine karar vermeli. Çünkü tüm sıkıntıyı yumurta üretimi yapanlar çekiyor.” dedi.

“Türkiye soya ve mısırda dışa bağımlı”

Yumurta üretimindeki en önemli sorunun yüksek girdi maliyetleri olduğunu ifade eden Yıldırım, “Tavuğa yem yediriyorlar, yemin hammaddesi soya ve mısır. Türkiye soya ve mısırda dışa bağımlı bir ülke. Yıllık 3 milyon ton civarında soya ihtiyacının 100-150 bin tonunu kendisi üretiyor, kalanını ithal ediyor. İthal edince de son dönemde dövizdeki artışa bağlı olarak hammadde fiyatı sürekli artıyor. Birkaç ay önce tonu 300 dolara ithal edilen soya, bugün 500 dolara geldi. Mısır içinde aynı şey geçerli. Üreticinin maliyeti sürekli arttığı için yumurta fiyatlarına da zam yapmak zorunda kaldılar. Üretici bir şekilde maliyetini fiyata yansıtmak zorunda. Aksi takdirde üretimini sürdüremez. Tüketicinin de alım gücü düşük olduğundan hiçbir gıdaya zam gelmesini istemiyor.” ifadelerine yer verdi.

“Maliyetleri düşürecek önlemler alınmalı”

Yumurta fiyatlarına 17 aydır bir zam yapılmadığını ifade eden Yıldırım, “Üreticiler sıkıntılı bir dönemdeydi. Küçük işletmelerin bazıları üretimini durdurdu, büyük olan işletmeler ise üretimini azalttı. Yapılması gereken destekten çok maliyetleri düşürecek önlemlerin alınmasıdır. Mesela, daha uygun fiyata yem temin edilebilir, bu işletmelere enerjide bir indirim söz konusu olabilir. Dolar bazında bir ihracat desteği sağlanabilirse, sektör zaten üretime devam eder. Bu hem Türkiye’nin ihtiyacını karşılar hem de ihracat anlamında da döviz girdisi sağlar.” şeklinde konuştu.

“Fiyatlarda düşüş olmaz”

Yumurta fiyatlarının yükselmesindeki başlıca nedenin dışarıya olan hammadde bağımlılığı olduğunu söyleyen Samsun Yumurta Üreticiler Birliği Son Başkanı Ahmet Gökmen, sözlerine şöyle devam etti: “Pandemi başladığında yurtdışına yapılan yumurta ihracatı durduruldu. Bu durdurulma ile üretici, yaklaşık 2 milyon hayvan kesimi gerçekleştirdi. Daha sonra komşu ülkeler az da olsa yumurta almaya başladı ancak soya fiyatlarının 200 dolardan 500 dolara çıkması ve hayvan sayısının ülkemizde ihracatı karşılayacak derecede olmamasından dolayı yumurta fiyatlarında bir yükselme oldu. Bunlar yumurta fiyatlarının artışlarına neden oluyor. Kış boyunca ya da önümüzdeki 8 aylık döneme baktığımız zaman fiyatlarda düşüş olmasını bekleyemeyiz.”

“Yumurtaya çok büyük bir ihtiyaç var”

Maliyet yükselince yumurta fiyatlarının da yükseldiğini belirten Ordu Yumurta Üreticiler Birliği Başkanı Ahmet Kaya, “Yumurta fiyatlarının yükselmesindeki en önemli neden dolara bağlı girdi maliyetlerinin artmasıdır. Türkiye genelinde yüzde 35 hayvan kesimi de yumurta üretiminde sıkıntı yaratıyor. Yeni hayvan üretimi olana kadar yumurta sorunu daha çok gündeme gelecek. Şu anda Ordu Yumurtacılar Üretici Birliği olarak 45 bin tane tavuğumuz var ve biz sadece Tarım Kredi Kooperatifler Birliği’nin ihtiyaçlarını giderebiliyoruz. Diğer taraftaki taleplerin ihtiyaçlarına cevap veremiyoruz. Gerçekten yumurtaya çok büyük bir ihtiyaç var. Devlet yeterli bir kaynak sağlamıyor. Biz sadece DOKAP Başkanlığından kümesler için yüzde 50 destek alabiliyoruz. Büyükşehir Belediyesi’nden, Tarım Bakanlığı’ndan, DOKAP Başkanlığı’ndan kaynak yardımlarının yapılmasını talep ediyoruz.” dedi. HAZAL PALAVAR / KARADENİZ EKONOMİ