Karadeniz Ekonomi’ye konuşan Ordu Tarım ve Orman İl Müdürü Kemal Yılmaz, il müdürlüğü olarak tarımda yaptıkları çalışmaları anlattı. Ordu’daki fındık üretiminde yaptıkları çalışmaları ve kivi, çilek, seracılık, somon balığı, hayvancılık, bal üretimi gibi bir çok tarımsal faaliyetlerde gelinen durumu anlatan Kemal Yılmaz, Karadeniz Ekonomi Genel Yayın Yönetmeni Murat Gürsoy’un sorularını yanıtladı.

Ordu’nun tarımsal faaliyetlerini konuştuğumuz İl Müdürü Kemal Yılmaz’ın Murat Gürsoy’a verdiği yanıtları ise şu şekilde:

Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan ödül aldınız, Ordu ülke genelinde en fazla başarı gösteren iller arasında. Bu ödül ne için verildi, neler söylemek istersiniz?

Bakanlığımız tarafından her yıl illerimizin performans değerlendirmesi yapılıyor. 2020 yılında da biz performans değerlendirmesinde en iyi iller arasında yer almıştık 7. Sırada. 2021’de de 5 il arasına girdik. Bu 5 il arasında olmaktan mutlu olduk, gurur duyduk. Bu başarı benim tek başıma bir başarım değildir, bu ekibimizin başarısıdır. Emek veren, denetimlere giden, sahada çalışan tüm tarım teşkilatına teşekkürlerimi sunuyorum.

*** Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı kapsamında çok yüksek sayıda başvuru olduğunu gördük. Ordu başvuruda Türkiye’de ilk sırada yer alıyor. Ne söylemek istersiniz?

Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı bakanlığımız tarafından uzun süredir uygulanan bir program. Biz de bu konuda gerçekten yoğun bir çalışma gerçekleştirdik. Tüm ilçelerimizde sektörel toplantılar gerçekleştirdik. Üreticilerimizle bir araya geldik ve bizzat benimde katıldığım geniş katılımlı toplantılar yapıp yöneticilerimize desteklerden bahsettik. Yapılan çalışmalar neticesinde rekor başvuru aldık. 9154 proje başvurusu aldık. Bu bir rekor gerçekten. En yakın rakibimiz Şanlıurfa ili 2. oldu ona dahi 5 bin fark atmışız. 2. ve 3. illerin toplamı bizim toplam proje başvurumuza yetişmiyor bile. Toplamda 16 yılda 105 milyonluk proje başvurusu almışız. Bunlara da 48 milyon hibe desteği vermişiz bakanlık olarak. 2022’de şuan aldığımız müracaatlarda ise 16 yılda alınan proje başvurularının 2 katı 214 milyonluk başvuru aldık. Buna yaklaşık 100 milyon hibe desteği ödeyeceğiz. 16 yılda ödenenin 2 katını da üreticilerimize ödemiş olacağız. Fındık işleme ile ilgili, fındıkta depolama ile ilgili önemli yatırımlarımız var. İlimizde ilk defa topraksız 5 dekar alanda tarım çiçek yetiştiriciliği konusunda da yatırımlarımız olacak. Ordu inşallah yeni projelerle rekorlar kırmaya devam edecek.

İlimiz açısından fındık vazgeçilmez bir ürün. Fındıkla ilgili projeleriniz nelerdir? Üreticilere ne gibi uyarılarınız olacak?

Fındık bu ülkeye çok ciddi bir getiri sağlayan ihraç ürünümüz. Ordu dünyada en çok fındığın üretildiği il. Ordu’da fındık kalitemizin daha iyi olması için çalışıyoruz ama verimlilik konuşulduğu zaman Dünyada başka ülkeleri örnek gösteriyoruz. O zaman burada bir yanlış var. Bunu düzeltmemiz lazım dedik ve göreve başladığım günden beri fındıkta dekara verimi artırmaya yönelik çalışmalar yaptık. Gelinen noktada dedik ki Ordu dünyada en çok fındığı üreten ilse, o zaman verim değerinde de en iyisi olmalı. İlk akla gelen Ordu olmalı. Göreve başladığımdan beri çok fazla proje uyguladık bu 8 yılda. Gerek fındık tanıtım grubundan destek aldık, gerek ihracatçılar birliğinden destek aldık, gerek ziraat odalarımızdan, valilikten, bakanlığımızdan destekler aldık ve bugün çok sayıda örnek uygulamalar gerçekleştirdik. Ordu genelinde 3 binin üzerinde örnek bahçe yaptık ve yapmaya devam ediyoruz. Şuan 3’er kişilik 35 timimiz var. Bu timler mevcut bahçelerin rehabilitasyonuna yönelik bir çalışma. Bir de eğimin fazla olduğu bahçelerde ilk olarak 2021 yılında uygulamaya koyduğumuz bir proje var. Ne yapıyoruz bu projede ocağın alt kısmını kafes tellerle kapatmak suretiyle orayı toprakla dolduruyoruz yüzey akışıyla kaybolan besin maddelerinin ve suyun toprak tarafından tutularak bitkinin almasını sağlıyoruz. Fındıkta diğer bir konumuzda bahçelerimiz yaşlandı. Yaşlanan bahçelerimizi bir taraftan gençleştirme çalışmalarını başlatmamız gerekiyor. Tabi gençleştirme demek 6-7 yıl o bahçeden ürün alınamaması demek. Bu konuda 2 farklı modelle çalışmalarımızı başlattık. 1.si bahçeyi tamamen ortadan kaldırmak suretiyle teraslar oluşturduk ve o teraslarda modern dikim yöntemleriyle yeni bahçeler kurduk. 2.si ise mevcut bahçelerde hem üretimi durdurmayacağımız hem de sıra aralarına dikim yaparak bahçeyi gençleştireceğimiz bir sistem. Bu sene cep teras projesi yoğun ilgi gördü. 29 üreticimizin bahçesinde yaptık harika görüntüler ortaya çıktı. Cep terası bu sene de uygulamaya devam edeceğiz. Ordu fındıkta çok daha iyi yerlere gelecek. 200 bin tonun üzerindeyiz artık. Ordu’nun bundan sonraki yıllarda 200 binden aşağı rekoltesi olmayacaktır ve bu çalışmalar yoğunlaştığında 300 binleri görecektir.

İlimizde hayvancılıkta önemli. Hayvancılıkta durumumuz nedir? Yapılan çalışmalar nelerdir?

Hayvancılıkta yem önemli bir maliyet unsuru. Yem maliyetlerinin düşürülmesine yönelik çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Yem bitkisi yetişmesine uygun alanlarda yem bitkisi üretmek gibi. Üreticimiz çok değerli, yem maliyetlerinin yükselmesine rağmen hayvancılıktan vazgeçmiyor. Ahır yapımında hibe desteği uygulandı. 101 tane ahır yapımına destek verdik. Bu ahırlarda daha modern şartlarda hayvancılık yapılıyor. İlimizde küçükbaş hayvancılığın geliştirilmesi için halk elinde ıslah projesi uygulandı. Karayaka ırkının geliştirilmesi için de çalışmalar yürütüldü. Bu çalışmaların sonucunda doğuran koyun ve kuzu sayısında yüzde 25-30’luk artış sağlandı. Meralarda ıslah çalışmaları gübreleme çalışmaları başladı. Mera alanlarında 37 tane proje uyguladık. 2022’de 1 tane daha dâhil ettik Akkuş yaylalarımız için 38 proje. 33’ü tamamlandı.

Fındığın yanında önemli ürünlerimiz var, onlarda geldiğimiz nokta nedir?

Seracılık, kivi, çilek, patates yetiştiriciliği gibi ürünlerin de çalışmaları devam ediyor. Bu konuda DOKAP ve bakanlığımız ile çok ciddi projeler uyguladık. Son 2 yılda kivi üretim alanlarını artırmak için çalışıyoruz. Kivinin üretim tesis maliyeti yüksek. İlk tesis maliyetinde onlara destek oluyoruz. Yine çilek üretimi müdür olduğumda 15 dekarlara kadar düşmüştü. Uyguladığımız projelerle çilek üretimi bugün Bin 100 tonun üzerine çıktı. Seracılıkta son 2 yıl içinde ilimizde 200 civarı sera yapımı gerçekleşti. Seracılıkta 320 dekarlık bir alana ulaştık. Serbest sistem yumurta tavukçuluğunda da çok güzel bir noktaya geldik. DOKAP destekli 3 işletme kuruldu, 12 tane daha kurulacak. Bu yılın bütçesinden 10 tane daha işletme eklenecek. Yumurta üretimi de her geçen yıl artıyor. Atıl tarım arazilerini üretime kazandırmak için son 2 yıl içerisinde çok önemli projeler uyguladık. Mesudiye ve Akkuş’ta çalışmalarımız neticesinde 1800 dekar alanı üretime açtık. Aspir tohumu yağ bitkisi ile hububat konusunda yoğun çalışmalar yapılıyor. Üretimi artırmaya yönelik çalışmalar yapılıyor. Organik tarım konusunda projeler uyguluyoruz. Son 2 yıl içerisinde üreticilerimize 700 ton organik gübre desteği sağladık. Bunun yanında 350 üreticimizi organik tarıma başlattık. Organik yumurta üretimini daha iyi yerlere taşıdık. Bu projeler her geçen gün artacak ve daha güzel neticeler alacağız. Fındığın dışında diğer ürünlerimizin de ekonomiye katkı sağlaması için elimizden geleni yapıyoruz.

Arıcılıkta durum nedir?

Ülkemizde en çok bal üreten il Ordu. Kalitenin artırılmasıyla balda marka olmak istiyoruz. Bu konuda DOKAP ile yaptığımız projede arı yetiştiricilerimizden aldığımız numune sonuçlarını değerlendirerek kaliteli balı üretip markalaşma hedefimiz var.

İl müdürlüğünce yürütülen gıda ve su ürünleri denetim çalışmaları, hayvan sağlığı çalışmaları ve diğer faaliyetlerinizden bahseder misiniz?

Tüm birimlerimizle sahadayız. Yılda 15 binin üzerinde gıda denetimi gerçekleştiriyoruz. 100’ün üzerinde idari yaptırım uygulamışız. Aynı şekilde su ürünleri denetiminde Bin 200 üzerinde denetim gerçekleştirmiş, 67 tane idari yaptırım uygulamışız. Toplamda 480 bin aşılama yapmışız. 1 milyon 600 binin üzerinde sağlık taraması gerçekleştirildi. Kasaplarda mühürsüz et satışının önlenmesine yönelik denetim faaliyetlerimiz var. Çok sayıda denetim faaliyetleri yapılıyor.

Son olarak ihracatta fındık dışında önemli tarım ihracat ürünlerimiz nelerdir?

İhracatta fındığın yanında artık bu ilden serbest sistem yumurta tavukçuluğu ile yumurta ihracatı gerçekleşiyor. Aynı şekilde su ürünleri somon üretiminde 5 Bin 100 tonluk bir somon üretimimiz var. Somon üretimi ihracata yönelik bir üretim. Buradan da çok ciddi bir ilimiz ekonomisine katkı sağlandı. Balmer ile birlikte bal ihracatımızda da çok ciddi bir ilerleme oldu. 2022 yılında 50 tonun üzerinde bir ihracat gerçekleşti. En son geçtiğimiz günlerde Almanya ve İngiltere’ye Balmer ihracatı gerçekleşti. Projelerimizle birlikte ihracatımız da çoğalacak.