EPDK ve BOTAŞ, açıkladıkları tarifelerle 1 Eylül’den geçerli olmak üzere elektrik ve doğalgaza zam yaptı. BOTAŞ Eylül 2022 tarifesinde konutlara dağıtılan doğal gaza yüzde 20,4, sanayiye yapılan dağıtıma yüzde 50,8, elektrik üretiminde kullanılan doğal gaza ise yüzde 49,5 oranında artış yapıldı. KOBİ’lerin kullandığı gaza uygulanan artış ise yüzde 47,6 olarak belirlendi.

Fiyat artışlarına gerekçe olarak, uluslararası enerji fiyatlarının yükselişi gösterildi. EPDK ise konut elektriğine yüzde 20, sanayi abone grubuna ise yüzde 50 oranında zam yaptı. EPDK açıklamasında Rusya-Ukrayna savaşı ile ortaya çıkan enerji fiyatları artışına dikkat çekildi.

EPDK kararıyla, konut elektriğine ocak ve haziran aylarında da sırasıyla yüzde 50 ve yüzde 15 zam yapılmıştı. Elektrikte tüketim seviyesine göre farklı tarifeler uygulanıyor. Meskenlerde günlük 8 kWh tüketim hesabıyla aylık 240 kWh tüketim en düşük tarifeye sahip olarak uygulanıyor. EPDK açıklamasında aylık 100 kWh elektrik tüketen bir abonenin faturasının 173,46 TL olacağı belirtildi.

EPDK, fiyat artışına yönelik yaptığı açıklamada, uluslararası enerji fiyat artışlarının “küresel enerji krizi” olarak nitelendiğini vurguladı. Açıklamada, “Özellikle son aylarda küresel piyasalardaki enerji hammadde fiyatlarındaki artışların belirli seviyeleri geçmesi sebebi ile nihai elektrik tarifelerinde mesken ve tarımsal faaliyetler abone grupları için yüzde 20, kamu ve özel hizmetler sektörü ile diğer aboneler grubu için %30, sanayi abone grubu için yüzde 50 oranında artış yapılmıştır” denildi.

Doğalgaza da zam yapıldı

BOTAŞ tarafından yayımlanan eylül tarifesinde de fiyat artışına gidildiği duyuruldu. Açıklamada konutlarda tüketilen gazın yüzde 80 oranında sübvansiyonlu olduğu belirtildi. BOTAŞ zammın gerekçesine ilişkin olarak ise salgın sonrası talep artışıyla başlayan doğalgaz fiyat artışına işaret edilerek, bu duruma Rusya-Ukrayna savaşının olumsuz etkisinin de eklendiği ileri sürüldü.

“Müşterilere fiyat veremiyoruz”

Son zamları yorumlayan sektör temsilcileri ve sanayiciler, maliyet hesabı yapmakta zorlandıklarını ve müşterilerine de fiyat veremediklerini ifade ettiler. Enerji zamlarının sanayiciye ağır bir yük olduğuna dikkat çeken sektör temsilcileri, güncellemelerin yeniden değerlendirilmesini istedi.

TÜRK GİRİŞİM VE İŞ DÜNYASI KONFEDERASYONU YÜKSEK İSTİŞARE KURULU ÜYESİ EMİN BAHRİ UĞURLU:  ENERJİ MALİYETLERİNDEKİ ARTIŞLAR SANAYİCİYİ ÇOK YORACAK

Hükümet gevşeyecek diyor ancak globalde de sıkıntılar var, Komşuda da savaş sürüyor. Bu elektrik ve doğalgaza gelen yüksek zamlar sanayiciyi daha fazla yoracak. Zaten zorlanan sanayicilerde dökülmeler yaşanabilir. Hükümetin bir an evvel önlem alması gerekiyor yoksa yıllardır faaliyetteki firmalar dökülüyor. Sanayinin girdilerinde enerji maliyetleri önemli bir kalem oluşturuyor. Hammadde ve enerji maliyetlerindeki artışlar sanayiciyi çok yoracak. O yüzden bunların ödenmesi için acilen finans paketleri çıkarılması gerekiyor. Bankaların da ikaz edilmesi ve piyasanın düzenlenmesi gerekiyor. Globaldeki sıkıntılarla baş edebilmesi ve üretimin sürmesi için sanayicinin desteklenmesi lazım.

TOBB TÜRKİYE GIDA SANAYİ MECLİSİ BAŞKANI NECDET BUZBAŞ: SANAYİNİN OLMAZLARSA OLMAZLARI ELEKTRİK VE DOĞALGAZ

Sanayinin olmazlarsa olmazları elektrik ve doğalgaz. Gıda sanayinde bisküvi ve makarna gibi bazı alt sektörler doğrudan doğruya doğalgaza bağımlı. Doğalgaza yapılan her bir zam muhakkak ki ürünlere yansıyacak ve bu kaçınılmaz. Zamların eylül sonu itibariyle ürünlere artarak yansıyacağını düşünüyoruz. Bunun sebebi ise kış sezonuna girerken doğalgazın fabrikalarda ısıtma olarak kullanılması. Doğalgaz sarfiyatı artacak ve zamlı kullandığınız için de maliyetler de artacak.

TOBB HAZIRGİYİM VE KONFEKSİYON SEKTÖR MECLİSİ BAŞKANI ŞEREF FAYAT: SIKIŞAN SANAYİCİ HER GEÇEN GÜN DAHA DA ZOR DURUMA DÜŞÜYOR

Sıkışan sanayici bu zamlar ile her geçen gün daha da zor duruma düşüyor. Zaten ana pazardaki resesyon sebebiyle fiyatları bırakın artırmayı döviz bazında çok ciddi fiyat baskısı yiyoruz. Enerji maliyetlerimiz 4-5 ay önce içinde yüzde 4-5’lerde iken şimdi 7’lere geldi. Bizim için önemli bir kalem artık. İlk kez enerji için bir maliyet kalemi oluşturacağız. Enerji dövizden TL’ye dönerek fatura edildiği için dövizin buraya gelmesi de enerji maliyetlerini diğer ülkelere göre daha fazla hissetmemize yol açıyor.”

GİRESUN SANAYİCİ VE İŞ ADAMLARI DERNEĞİ BAŞKANI AYKUT GEZMİŞ: ZAM KARARLARI YENİNDEN GÖZDEN GEÇİRİLMELİ

Özellikle ekonomik anlamda iş dünyası son yıllarda çok yıprandı. Destek beklerken zamlar geliyor, zamların yıpratıcı etkisi, yüksek faiz-kur-enflasyon sarmalı, dünya genelinde artan emtia fiyatları, küresel lojistik sorunlar başta olmak üzere uzun süredir yaşadığı sayısız zorluğa rağmen üretmeye, ülkesine, ekonomiye değer katmaya gayret eden Türk iş dünyası, elektrik ve doğal gaz fiyatlarına yapılan astronomik zammı kaygı ve üzüntüyle karşılamıştır. İşletmelerimizin ayakta kalabilmek için can suyuna ihtiyaç duyduğu, kısa vadeli değil, sürdürülebilir desteklerin beklendiği bu süreçte yapılan zamlar, sanayicilerimizin ve KOBİ’lerimizin maliyetlerini ciddi ölçüde artıracaktır. Bu durumda üretim ve yatırım iştahının kapanacağı, ihracat kaybının yaşanacağı, küresel rekabet gücümüzün azalacağı, cari açık ve enflasyonun olumsuz etkileneceği bir sürecin başlangıcı olacaktır. Tüm zorluklara rağmen işleyen makineleri, tüten sanayi bacalarını durma noktasına getirebilecek, büyük umutlarla sezona başlayan turizm sektörünü derinden etkileyecek bu zam kararlarının yeniden gözden geçirilmesi gerektiğine inanıyoruz.

ORDU ORGANİZE SANAYİ BÖLGESİ BAŞKAN VEKİLİ MURAT ŞİMŞEK: BU YÜK BİZE ARTIK AĞIR GELİYOR

Doğalgaz ve elektrik üretim için gerekli olan bir hammadde oluyor. Sanayinin üretim yapması için enerjiye ihtiyacı var. Geçen sene zaten doğalgaza ve elektriğe de zam olmuştu. Geçen sene olan aşırı zamlardan sonra bu sene fazla zam olmaz diye düşünüyorduk. Ama geldiğimiz noktaya baktığımız zaman elektrikte son yapılan yüzde 50 zam ile yılbaşından bugüne kadar yüzde 130 olmuş oldu. Doğalgaza da Haziran ayında bir zam olmuştu, şimdi tekrar bir zam daha oldu. Baktığınız zaman piyasanın bütün yükünü elektrik ve doğalgaz zammıyla sanayici çekiyor. Sanayiciyi cezalandırılıyor. Ülkenin doğalgaz ve elektriğine zam olursa bütün kesimler bunu çeksin. Eşit olsun ve sanayici bütün yükü çekmesin. Sanayici mecburen zam yapıyor, zam yapınca da hedef gösteriliyor. Hiçbir sanayici arkadaşımız maliyetleri yükselmediği sürece zam yapmaz. Zam yapsa dahi gerektiği şekilde zam da yapamıyor. Bir süre geçiyor ve bu süre zarfında da zarar ediyor. Zam olabilir ancak bu zam herkese eşit yapılsın. Yapılan zam tüm kesimlere yayılırsa bütün yük sanayiciye gelmez. Sanayicimiz üretim yaparken zorlanıyor. Sanayicimizin yüzde 30’u elektrik parasını gününde ödeyemiyor, sarkma oluyor.  Bütün yükü sanayicinin üzerine bırakmamak lazım ve insanlara da zammı sanayicinin yaptığını söylememek lazım.

Mazot geçen sene 7,5 liraydı, 30 liraya çıktı ve bu zamlar periyodik olarak yapıldı. Petrolün varili yükseldiği zaman hemen zam. Şimdi 90 Euro’nun altına düştü. Zam yaparken anında yapıyorsun, inince de anında indir, indirmiyorsunuz. Yakıt önemli bir kalem giderlerde. Mazot fiyatının 20 liranın altına düşmesi lazım ancak düşmedi. Dünya borsaları düşürdü ama bizde düşmüyor. Burada yapılan iş adil değil. Bunların düzelmesi lazım. Bunların düzelip bizim üretim yapmamız lazım. Üretim yapmadığımız zaman istihdamda daralma olur. Kullanılmadığı zaman devlet vergi alamaz ve insanlar işsiz kalır. Sanayicimiz bu anlamda zorlanıyor. Artık bu yapılan zamlara hepimiz itiraz ediyoruz. Geçen sene 600’ün üzerinde zam oldu zaten. Şimdi zamlar devam ediyor. Buna bakıp yükü eşit olarak bölüştürmek lazım. Bu yük bize artık ağır geliyor.

TURAN SERAMİK YÖNETİM KURULU BAŞKANI BURHAN ÇAKMAK: BU GÜNLERİ KIŞ MEVSİMİNDE ARAYACAĞIZ

Türkiye hem kendi iç sebepleri dolayısıyla hem de dünya konjonktürü dolayısıyla çok önemli sıkıntıları yaşıyor. Kanaatim o ki biz bu günleri kış mevsiminde arayacağız. Daha kötü günlerin geleceği kanaati hakim. Tabi bu kötümserlik yaymak iyi değil, pozitif olmak gerekir. Ancak bakıyoruz doğalgazın bin metreküpünün fiyatının 2 bin 500 dolar olduğu söyleniyor. Biz de bin dolar ödüyoruz. Yani devlet bunu sübvanse ediyor. Özellikle cari açığımızda olsun, ithalatımızda olsun enerjinin çok önemli bir payı var. Beklentim Rusya’nın bu konuda bizlere biraz daha anlayış gösterip bu kışı atlatmamıza destek olmasıdır. Türkiye’nin bu hale düşmesinden de son derece üzgünüm. Piyasalar bu şartlar altında özellikle türküye çapında resesyona girecek. Sektörümüzle ilgili yavaş yavaş daralma ve kapanmalar başladı. Özellikle çalışanlarımız açısından iyi günler yok gibi görünüyor. Hükümet nasıl bir çare üretir biz bunu öngöremiyoruz. Şuanda bizim gördüğümüz merkez bankası matbaası harıl harıl çalışıyor. Bu çalışmasa maaşları da ödeyemeyecekler. Hakikaten sıkıntılı bir durum mevcut. Bizim bu tür yorumları yapmamızın sebebi de yine açık şeffaf bilgi verilmediği için dışarıdan okuduklarımız bunlar.

Doğalgaz zamları bununla bitmeyecek. Biz de kendi ölçülerimiz içerisinde tedbir almaya çalışıyoruz. Çatımızda elektrik enerjisi panelleri koyarak kendi imkanlarımızla elektriği karşılamak istiyoruz. Doğalgaz konusunda halkın tüpgaz olarak bildiği LNG gazı doğalgaza göre yüzde 35-40 daha ucuz. Bir tank kurarak LNG gazı kullanabilir miyiz, araştırmasını yapıyoruz. Kış aylarında bu rakamın artacağı yönünde. Nereye kadar sübvanse edilebilecek. Bu açıdan enseyi karartmadan hep birlikte bu süreci atlatmamız lazım. Korkarım süreç içerisinde reel sektörde birçok kapanmalar, ekonomik dar boğazlar görülecek. Ne yazık ki hazırlıklı olmayan ve döviz borcu kredisi olan şirketler kötü günler görecekler. Bunu üzülerek ifade ediyorum. Küçük esnaflarımız da bu yılbaşına kadar fındık fiyatları nedeniyle bir miktar rahatlayacaklar. Sıkıntı çekmeden kışa gireceklerini düşünüyorum. Ülkede şuanda hem çalışanların hem de ticaret yapanların gelir gider dengesi bozuldu. Ücrete belli bir zam yapıyorsunuz ama çarşıda ve pazarda bu zammın üzerinde bir zam görüyorsunuz.

TÜİK’in açıkladığı rakamların doğru olmadığını görüyoruz. Son Ağustos ayı rakamlarına göre toptan fiyat artışları yüzde 140, bağımsız istatistikçilerin yayınladığı rakama baktığımızda ise yüzde 180. Bütün zamlar bu enflasyon üzerinden yapılıyor. Belirli bir kesimin altı son derece gelir kaybı yaşıyor. Ciddi bir daralma var ve bunun acilen çözülmesi lazım. Devletin şuanda düşük gelir gruplarına destek politikaları var ancak bunların yeterli olmayacak. Fiyatlar açısından vahşi kapitalizmin sonuçlarını görüyoruz. Yani herkes her şeyi en yüksek fiyata satmak peşinde. Kimse kimsenin hesabını yapmıyor.

AKYILMAZ TEKSTİL İŞLETME SAHİBİ ZAFER YILMAZ: HER GEÇEN GÜN BİRAZ DAHA FAZLA SIKINTIYA GİRİYORUZ

Kesinlikle çok büyük sıkıntılar yaşıyoruz. 2 yıl önceki maliyetlerimizle şimdiki maliyetlerimiz arasında yüzde 300-400 elektrik, doğalgaz ve nakliye maliyetlerimiz arttı. Çalıştığımız firmalar devletin asgari ücrete belirlediği rakamlar orantısında bir zam yapıyor ama bizim genel maliyetlerimiz yüzde 300-400 civarında arttığı için sıkıntılara giriyoruz. Biz de belirli tasarruflara gitmek durumda kalıyoruz. Dolayısıyla olumsuz etkiliyor.

Biz burada 2 yıl önceki dükkan kiramla orantıladığımda elektrik faturasıyla kafa kafaya geliyordu ancak şimdi 3-4 katına tekamül etmeye başladı. O zaman 5 bin lira elektrik faturası veriyordum şimdi ise 35 bin lira elektrik faturası veriyorum. Eskiden 3 bin lira doğalgaz faturası verirken şimdi ise 15 bin lira veriyorum. Bu da maliyetimizi arttırıyor. Akaryakıt fiyatları da her şeye olumsuz olarak yansıyor. Her geçen gün biraz daha fazla sıkıntıya giriyoruz.

SONER ÖZDEMİR

KARADENİZ EKONOMİ