Efsaneye göre Büyük İskender Pers İmparatorluğu'nun fatihi ve Asya'nın hakimi olma şansını Gordion düğümünü çözmek yerine sabırsızca davranıp kılıcıyla kestiği için kaybetmiş. Fetihlerini tamamlayamadan 33 yaşında ateşli bir hastalıktan ölmüş.

Borsanın vergilendirilmesini Gordion düğümüne benzetebiliriz. Çözmek sabır istiyor.

Tartışmalara katılabilmek için hisse senedi alım satımı nasıl vergilendiriliyor hatırlayalım istiyorum.

Borsada işlem gören hisse senetlerinin satışından doğan kazançlar stopaj yoluyla vergilendiriliyor. Stopaj oranı şu anda sıfır. Bunlar için yıllık beyanname verilmesi gerekmiyor. Fiilen vergilenmiyor.

Cumhurbaşkanı bir kararla stopaj oranını artırabilir, yatırımcılar itibariyle farklılaştırabilir.

Sistem şöyle çalışıyor.

Stopaj yapma sorumluluğu satış işlemine aracılık eden aracı kurumlara ait. Üçer aylık dönemler itibariyle hesaplanan vergi matrahı üzerinden aracı kurum vergiyi keserek vergi dairesine ödemekle yükümlü.

Stopaj matrahı hesaplanırken satış bedelinden hisse senedinin alış bedeli düşülüyor. Maliyet hesaplanırken farklı tarihlerde satın alınan hisse senetleri için ilk giren ilk çıkar yöntemi uygulanıyor.

Üçer aylık dönemlerde aynı hisse senedinin karlı satışlarının yanı sıra zararına satışları da varsa, zararlar karlara mahsup ediliyor. Hatta, farklı hisse senetlerinin kar ve zararları da matrahın belirlenmesinde topluca değerlendiriliyor.

Herhangi bir dönemde yapılan satışlardan zarar doğmuş, vergi matrahı oluşmamışsa, zarar sonraki üçer aylık dönemdeki işlemlerin matrahının belirlenmesinde düşülebiliyor. Zarar yıl aşılmamak şartıyla diğer dönemlere taşınabiliyor.

İlk dönemlerdeki satışlardan kar çıktığı için stopaj ödendiği, sonraki dönemlerdeyse zarar oluştuğu için yıl sonuna kadar zararın mahsup edilemediği durumda yatırımcıların ihtiyari olarak yıllık beyanname vererek yıl bazında oluşan zararlarını düşmeleri, stopaj yoluyla ödedikleri vergileri iade almaları da mümkün.

Geçmişte bankalar, aracı kurumlar bu stopaj sistemini destekleyecek yazılım yatırımları için büyük paralar harcamışlardı. Programları güncel mi değil mi, uyum sağlamaları için ne kadar süreye gereksinimleri olur bilmiyorum.

Borsada hisse senedi satış kazançlarının vergilendirilmesinde en büyük güçlük vergi matrahının nasıl, hangi dönem itibariyle belirleneceği. Aynı yıl, aynı ay hatta aynı gün bir işlemden kar edilirken diğer bir işlemden zarar edilebilir.

Mevcut düzenlemeler zararların üçer aylık dönemlerde, mümkün olmazsa ihtiyari beyanname verilerek yıl bazında mahsubuna imkân veriyor. Zarar sonraki yıla devretmiyor ki bu önemli bir zafiyeti.

Hisse senetlerinin işlem vergisi yoluyla vergileneceğine ilişkin haberler teyide muhtaç. Stopaj sisteminden vazgeçileceğini sanmıyorum.

Ama aceleye getirilmemesini, düğümün çözülmesi için sabırla çalışılmasını öneriyorum.