Monnet’in (1888-1979) 2. Dünya  Savaşı  öncesi bir dizi anlamlı kamu görevi var. Savaş sırasında  De Gaulle ile birlikte Almanlara karşı direnişi Cezayir’den örgütleyenler arasında.

1944’de, 2.Dünya Savaşı sürerken Fransa’nın bir ‘’Kalkınma Planı‘’ yapması için Fransız direnişçilerini ikna etti.

1946-1952 dönemi için 6 sektör için ‘’emredici değil,yol gösterici plan’’ını hazırlayan Fransız Planlama Komitesi’nin başı  Monnet’dir.

Fransa’da çok yıllık Plan yapma ve uygulama geleneği, 2006’ya dek sürer.  Bu altı çizilesi bir olaydır.

Plan’da iki olgu dikkat çekicidir: İlki yolu kısaltır, plan kararları direk Fransa Başbakanlığına  bağlı olarak verilmektedir. İkincisi, günümüzde 35 saat olan haftalık çalışma saatı süresi, bu Plan döneminde 48 saattır.

Çok anlamlıolan  bu Fransız planlama deneyi, Dr.Vedat Milor‘un Devleti Geri Getirmek (İletişim yayını) adlı eserinden  okunabilir.

Avrupa Kömür Çelik Birliği Yüksek Komiseri olarak seçilen kişi Monnet

kömür ve çelik üretimini planlamaz, Avrupa’da birlikte yaşamanın anlamını gösterir. Hep ‘’bir sonraki’’ aşama önemlidir.

Birbirlerini tanıyıp, karşılıklı çekincelerin kalkmasıyla, 6 Avrupa ülkesi Mart 1957’de ‘’Avrupa Ekonomik Topluluğu’’nu kuracaktır.

AET’nin ileri görüşlü  Avrupa liderliği kadar, Monnet‘in eseri olduğu  herkesin kabulüdür.

Roma Anlaşması sonrası imzalanan 5 anlaşma Avrupa’nın adım adım çerçevesini pekiştirir. Bunlar içinde 1992’de imzalanan Lizbon Anlaşması çok önemli bir kurum olan  AB Ortak  Dışişleri  ve  Güvenlik  Politikasını  hayata  geçirir.  Önemi, Ukrayna işgalinde çok açık-seçik anlaşılmıştır.   

Monnet, ilerleyen  yaşında, 1975’de emekliliğini ister. Deklerasyon’un üstünden 25 yıl geçmiş, Avrupa  Birliği  serpilmiş, hatta   ayağa kalkmıştır.  

Monnet hiç bir gün aktif siyasete girmedi…

‘’Güç‘’  elinde değildi.  Bir ‘’teknik adam’’ olarak herkesi hep ikna etmek zorundaydı, bunu da hep yaptı.

Plan hedeflerinin neden tutturulmadığı konusunda verdiği şu cevaba bakar mısınız:

-Hedefler tutmamış olabilir. Ama Plan Fransa’ya  hedef, uzgörü ve umut aşıladı, bunlar yetmez mi?

Monnet’in adını taşıyan bir  üniversitede ve  çok saygın bir araştırma bursu var. Monnet’in ise  sadece bir lise diploması vardı.

Fransız Devlet Anıt Mezarı Pantheon’a  yerleştirildi. Bunu hak  etti, çünkü bir birleşik Avrupa  düşlemedi, bunu yaşama da geçirdi.

‘’Yolumuza devam / devam /devam! Avrupa insanına  birlik içinde, bir arada yaşamaktan başka yaşam biçimi yoktur.‘’ onun sözleridir.

Bu Avrupa idealini dile getiren ve savunanlar  olduğu sürece Avrupa bir ‘’güç motoru’’ olacaktır.

Yaşar Kemal usta diyor ki: Bu türkü bitmesin bu dağlarda; / Büyüsün  başaklarda arzular. / Yağsın bu yağmur sebapsiz / Üstüne saf çocuk rüyalarının.

Not 1: 15.Türkan Saylan Bilim Ödülleri bugün İstanbul’da İş Kuleleri’nde sahibini bulacak. Saylan hocayı özlemle anıyorum.

Not 2: Latin Amerika’da demokrasiye dönüşün yolunu açan Uruguay E. Devlet Başkanı Pepe (Jose Mujica) 90.yaşında sonsuzluğa göçtü.

Not 3: Bu hafta sonu Romanya, Polonya ve Portekiz’deki seçimler Avrupa demokrasinin gidişini bizlere  anlatacak.    

--------------------------