Türkiye ve İran tektonik oluşumu karmaşık bölgedeler.  İstanbul , Mexico City ,Tahran gibi kentlerde ayrıca  ‘’Sismik Risk‘’ çok  yüksek.  

Depreme zaman öngörüsü yok ama  ‘’tahmin’’ edilebiliyor.

Japonya bir deprem ülkesi… Depremlerde ölümü çok az. 1941 Miyazaki’de 8 şiddetindeki depremde ölü 2’ydi.  1968 /1973 /1978 depremlerinde de aynı olgu  yaşandı,  0-52 insan öldü. 1978 Depremi’nin şiddeti 7.7 idi, 28 insan öldü, 6757 konut yıkıldı, insanlar depremde  yapılması gerekenleri biliyordu. 1995 Kobe(6.9) ve 2011 Sendai Depremleri’nde (9.1) ölümler konutlardan değil, tsunami’dendi.

Önlem isabeti yüksek ülkelerde şunlar var:

1.Dayanıklı Bina: Teflon zeminde sarsıntı gücünü çekebilen binalar inşa ediyorlar.

2.Afet Bütçesi: Fonlar her an kullanıma hazır.

3.Deprem eğitimi: Her çocuk eğitimden geçiyor.

Afet riski yüksek Türkiye’de  bu önlemler  ‘’yok’’.

Deprem Vergisi  4481 sayılı yasayla geldi. Ama bu vergi hasılatını her alanda kullanılıyor. Çaresi verginin ‘’fon‘’a dönüştürülmesi. Fondaki para deprem için harcanacak. 1999’daki DASK ile hasar fazlasının ‘’özel hesaplar’’dan ödenmesi ‘’devlet taahhüdü‘’.  Ama paranın kaynağı  yok.

İmar Affı depremin yıkımını kolaylaştırılıyor…19 af çıkarılmış. ‘’Kaçak ve çarpık yapılaşmayı engelleme ‘’ amaçlı aflar nüfusun % 25’ini kapsıyor. Afların 9‘u son siyasal iktidar döneminde ve  2.2 yılda bir af var.

‘’Risk yönetimi bilmeyen ‘’ (Prof. Mikdat Kadıoğlu) ülkede  ‘’deprem dayanıklılığı olmayan konutlar‘’ (Prof.M. Erdik ) ile öldüren deprem değil, azgelişmişlik .

David Ricardo (1772-1823) Politik İktisat ve Vergilemenin İlkeleri eserinde bizi rant ile tanıştırdı.Türkiye İş Bankası Kültür  Yayınları yayınına sunuşunda  Gülten Kazgan hoca ‘’Rant kavramı Ricardo’dan sonra ‘ hak edilmemiş  gelir ‘ anlamıyla yaygınlaştırıldı‘’ yorumunu yapar, Kazgan hocayı anıyorum.

Günümüzde yap-sat’çılık kâr’dan değil, rant‘dan kazanır.

Ricardo’nun sözleriyle ‘’Ranta getirilen bir vergi yalnızca rantı etkiler ‘’ iken, azgelişmişlik vergilendirmiyor, afla  rantı yasallaştırıyor….

Evet, rant öldürür ve hep öldürecek…

Yaşar Kemal ustamız  Erzurum 1952  Depremi sonrası depremzedeler ile 15 gün birlikte yatıp kalkar ve  Erzurum Dağları ile Boran  röportajını yazar. Bir yerinde şöyle çığırıyor:

-Hani kanadı düşmüş kuşlare olur,insan kalabalığı öylesine perişan halde yavaş yavaş sokağa boşalıyor. Sonra kalabalık sertleşiyor, üstündeki ölgünlüğü atıp o yaralı kuş bırakıyor.İşte kükreme, köpürme buna derler. Her biri kızgın bir ateş parçası gibi…