Bankaların hergün yeni bir düzenleme ile karşılaşmaları hem kendi işleyişleri açısından hem de finansmana erişmeye çalışan piyasa aktörleri açısından zorlukların çıkmasına neden olmaktadır.  Yapılan düzenlemelerin anlaşılması ve uygulanabilirliği bankaların çok daha fazla seçici davranmasını gerektiriyor ki; bu da nakit döngüsü göreceli iyi olan firmaların bile finansmana erişebilmek için sırada beklemesi anlamına geliyor.

Merkez bankasının kredilerle ilgili attığı en önemli adımlardan bir tanesi istenilen alanlara yönlendirilmeyen krediler karşılığı tahvil bulundurma zorunluluğu getirilmesi. Ayrıca ticari kredilerde % 20 zorunlu karşılıkları tutma uygulaması yerine %30 oranında menkul kıymet tesisi getirdi. Takip eden düzenlemelerle TCMB bazı kurumsal krediler için %10 üzeri büyümede ve belirli faiz oranı üzerindeki bazı kurumsal krediler için yine ek tahvil yükümlülükleri getirdi.

Yapılan düzenlemelerle rotatif kredilerde oranlar %25 düzeylerine gerilese de, bu finansmana erişim imkanınız yoksa oranın düşüklüğünün ihtiyacı olanlara pek bir faydası olmuyor. Marketlerde ucuz ürün satılması ihtiyaç sahiplerinin talep ettiği bir durum fakat yüz üründen sadece ikisini ucuza sattığınız zaman bu imkanlardan kimin faydalandığı da sorgulanır hale gelecektir.

Bir de bunun üzerine bankaların verilen kredileri yenilemediğini veya zamanından önce geri çağırdığını düşünelim. Nakit akışınızı iki yıl içerisinde ödemek üzere yaptığınız bir durumda; tamamını ödemek zorunda kaldığınızda borcunuzu başka bir borçla kapatmaya çalışırsınız ya da özsermaye ile kapatırsınız. Ülkemizdeki firmaların özsermaye yeterliliğinin yüksek olmadığını düşündüğünüzde bu şekilde birçok firmanın iflasa sürükleneceği de başka bir gerçek olarak karşımıza çıkacaktır.

Bir açığı kapatmaya çalışırken başka bir yerden açık veriyoruz veya yapılan düzenlemeler yeterince üzerinde çalışılmadan farklı amaçlarla piyasaya sunuluyor. En son açıklanan konut projesi üzerine de birçok analiz ve yorum yapılıyor. 50.000 konut için şimdiden 500.000 üzerinde başvuru var. Başvuru yapanlara konut hakkı kazanamadıkları takdirde yatırdıkları başvuru bedelleri geri ödenecek. Devletin fonlanabilmesi için düşünüldü ise amacına ulaşacak gibi. Ayrıca 6 aylık süreler zarfında memur ücretleri zammı kadar ödenen kredilerde artış yaşanacak. Yani şuan bir bankadan alacağınız sabit ödemeli 10 yıllık konut finansmanından farklı bir ödeme tablosu mevcut. Bu yeterince anlatıldı mı sorusunun yanıtı benim için olumsuz. Başvuru yapanlar şuan için neye başvurduklarını tam anlamı ile bilmiyor.

Yapılan konutların teslimatı ne zaman yapılacak ve başvuru yapanlar hem oturdukları ev kirasını hem de aylık ödemeleri aynı anda ne kadar süre ile ödemeyi devam ettirebilecekler bilemiyoruz. Bu durumda da ihtiyaç sahipleri için amaçlanmış olana nasıl ulaşılacak? Bunun için insanlardan beklenen fedakarlıkları yapabilecekleri bir alanları yok. Daha fazla çalışmak için güçleri yok; kapısını çalıp borç isteyebilecekleri akrabaları yok. Çünkü o akrabalar da aynı zorlu süreçlerden geçiyorlar. Bazı projelerde iyi niyetli olmak maalesef yeterli olmuyor; projenin boşluklarının doğru bir şekilde doldurulması gerekiyor.

Son zamanlarda açıklanmaya ihtiyaç duyulan diğer bir konu da merkez bankası net hata ve noksan kalemi. 36,7 milyar dolar olan cari açığı 24,4 milyar dolar net hata ve noksan ile finanse edebilmişiz. Finanse etmiş olduğumuza sevinelim mi yoksa bu para neyin nesidir diye kara kara düşünelim mi? Nereden geldiği bilinmeyen finansmanın sonradan başımıza iş açıp açmayacağını bilemeyiz. Ya da neyin karşılığı olarak geldiğini en azından bilme hakkımız olmalı. Sonuçta bir bedel ödenecekse hep birlikte ödeyeceğiz; neyin sorumluluğunu aldığımızı bilmek de hepimizin hakkı. Gerçekten verilere ilişkin zamanlamadan kaynaklı bir durumsa bunu da bilmeye ve daha sonraki aylarda düzeltmeleri görmeye de hakkımız var. Bu kadar çok bilinmezlik uykularımızı kaçırıyor…