Evlerde mevcut altınlar için yeni projeler geliştirdik. İlk çeyrekte atılan bu adımların sonucunu göreceğimizi düşündük sonrasında ise 2. Çeyrek sonu daha uygun olabilir söylemleri geliştirdik. Fakat en önemli unsuru atladık. Dünyanın yeni bir düzen kurmak isteyip istemeyeceğini hesaba katmadık.

Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan gerilim beklemediğimiz ekonomik etkileri tetikleyecektir. Biz henüz FED’in faiz kararlarına karşı nasıl önlemler almamız gerektiğini belirlememişken, Karadeniz kıyılarının karşı tarafında gerilim başladı. Bu gerilimin siyasal boyutu veya stratejileri uzmanlığımızın dışında, fakat kısa sürede çözüm bulunamayacağını tahmin etmek zor değil. Bu durumda emtia fiyatlarının etkileneceğini öngörmemek yanlış olacaktır. Enerji fiyatlarının son zamanlarda ülkemizde geldiği noktayı düşündüğümüzde, gerisinin de geleceğini düşünebiliriz.

Burada öncelikle kabul edilmesi gereken, hiçbir ülkenin kendi çıkarları doğrultusunda hareket ederken, bizim iç sorunlarımızı çözmemizi beklemeyecek olmasıdır.  Aksine bu durumlardan nasıl avantajlar elde edeceklerini düşüneceklerdir. Artık mücadelelerin savaş yolu ile olmadığını düşünürsek, tüm riskleri göz önünde bulundurarak hazırlıklı olmamız gerekmektedir. Geçen haftaki yazımızda zenginliklerimizin farkına varmamız gerektiğini ve dışa bağımlılığımızı azaltmamız gerektiğini belirtmiştik. Enerjiden, gıda ürünlerine kadar ithalata bağlı olmamız (özellikle buğday) bu tür gerilimlerin yaşandığı dönemlerde risklerimizi daha da fazla arttıracaktır.

Bölgede meydana gelen gerilim tedarik zincirinde de aksamalara neden olabilecektir. Pandemi ile farklı alternatiflerle tedarik problemlerinin azaltılmaya çalışıldığı bir dönemde, yeni çözümler bulmak zorlaşacaktır. Sadece ürünlerin fiyatlarında meydana gelen artışları değil, ulaşımındaki zorluklarla da mücadele edilmesi gerekecektir. Elbette bu durumdan etkilenecek olan tek ülke Türkiye olmayacak; fakat şuan içerisinde bulunduğumuz kırılgan durum bizim daha fazla etkilenmemize yol açacaktır. Enerji ve emtia fiyatları sadece biz de değil, AB ülkelerinde de artış gösterecek fakat bu ülkelerin ekonomileri şuan bizim kadar kırılgan değil.

Ayrıca bu durum içeride yaşanan sorunların temel sebebi olarak da algılanmamalı. Yaşadığımız problemleri farklı sorumlular göstererek aşamayacağımız kesin. Belki söylenenleri tekrarlamış olacağız fakat üretimi desteklemeyip, kendimize yeter hale gelmediğimiz sürece dışarıda gerilimler olmasa bile biz bu sorunlarla karşı karşıya kalacağız. Açıkladığımız yeni paketlerle ekonominin alacağı seyir şuan her zamankinden daha önemli. KDV oranlarında yapılan %7’lik etkiyi ne kadar hissedebileceğiz bunu zaman gösterecek. Birçok uzmanın bunun ters etki yaratacağını belirtmesi de üzerinde düşünülmesi gereken bir durum. Bu etkinin vatandaşlara yansıtması gerekenin sadece satış yapan marketler olarak görülmesi ne kadar doğru, analiz edilmeli. Her sorun için bir sorumlu bulmaya çalışmak yerine gerçekte atılması gereken adımları atsak, Orta Vadeli Program (OVP) ile açıklanan tahminlerimiz belki gerçeğe daha yakın olabilir.

Sanayinin ve üretimde faaliyet gösteren şirketlerin kurun dalgalanmaya başladığı zamanlardan itibaren beklentisi istikrardı. Her atılan adımda bu sefer istikrarı yakalayacağız umudu ile bekleyişe geçiyoruz fakat sonuç alamıyoruz. Var olan bir sorunun çözümü için ilk önce yapılması gereken sorunun varlığını kabullenmektir. Aksi takdirde çözüm bulmak gibi bir gayret içerisinde olmayız. Varlığını kabul ettiğimiz sorun ile de genel kabul görmüş çözümlerle hareket etmek ve suyun akışına ters yüzmememiz gerekecektir. Çünkü dünya üzerinde mevcut olan sorunların çözümü biz de değil. Bizim elimizde olan yeni düzen oluşturma kararları alındığında, bu duruma olabildiğince hazırlıklı olmaktan geçiyor. Ekonomimiz sorunlu, biz çözümlerimizi bulup uygulayamadan yeni sorunlarla karşılaşıyoruz. Artık kabul edelim ve yolumuza devam edelim.