Birçok alanda olduğu gibi tarım alanında da dijital dönüşümün etkilerini görmek mümkün. Dünya genelinde mevcut gelişmeleri ülkemizde ne kadar uygulayabiliyoruz veya üreticilerimizde bu konuda farkındalık oluştu mu sorularına verilecek cevap henüz katetmemiz gereken çok yol olduğudur. Yaşanılan sorunlara çözümde  üreticinin tek adres olmadığını önceden söylememiz gerekir. Varolan sorunlar dünden bugüne oluşan yeni sorunlar olmadığı ve uzun yıllardır var olan plansızlığın getirdiği sorunlar olduğu için , yıllara yaygın çözümlerin biran önce uygulanmaya başlanması gerekmektedir.

TÜSİAD’ın hazırlamış olduğu Tarım ve Gıda 2020 raporunda tarımda mevcut olan avantajlarımızın yanında yapısal sorunlar listelenmiş durumdadır. Bu sorunların birçoğu ayrı bir makale konusu olabilecek niteliktedir fakat burada öne çıkarmak istediğimiz sorunlar :

1. Yaşlanan tarım nüfusu; kırdan kente göç; üreticilerin düşük eğitim seviyesi ve düşük finansal okur-yazarlık seviyesi
2. Düşük seviyedeki Ar-Ge yatırımı; sektörün yenilik ve inovasyona açık olmaması; yeterli mekanizasyonun sağlanamaması
3. Katma değerli ürüne yönelmede ve üretim sonrasında pazarlamada yaşanan sorunlar

Dünyanın en büyük fındık, kiraz, incir, kayısı, ayva ve nar üreticisi olma özelliğine sahip bir ülke olmamıza rağmen son yıllara ait verileri karşılaştırdığımızda bu ürünlerdeki üretim miktarlarımızın düştüğü gözlemlenebilecektir. Bunun en büyük nedenlerinden biri üretim yapan kesimin yetiştirdiği yeni nesillerin , tarıma yönelmek yerine farklı alanlarda ve şehirlerde yaşamlarını sürdürmek istemeleridir. Miras paylaşımı nedeniyle bölünen topraklardaki verimliliğin azalması da diğer bir etken. Düşük eğitim ve finansal okur yazarlık seviyeleri; yetişen yeni nesillerin değil, üretimde kalan bir önceki nesillerin kendilerini geliştirmemeleri sonucudur. Yeni nesillerin üretime katkı sağlamak isteyeceği düzenlemelerin yapılması ve bu konularda teşvik edilmeleri gerekmektedir. Ziraat fakültelerine olan talebin düşmüş olması bile bu konuda yeterli önlemlerin alınmadığını gösteren bir işarettir.

Hazırlanan raporda ülkemizin, tarım sektöründe gelişen teknolojiler ile yenilikçi çözümlerin yaygın kullanımı ve hızlı adaptasyonunun yanı sıra yüksek katma değerli tarımsal üretim konularında akran ülkelerin gerisinde kaldığı belirtilmektedir. Üretimde sürdürülebilirlik baskılarının arttığı günümüzde tarım katma değerini artırıcı politika setini tasarlarken uygun politikaları sağlamak gerekliliğine vurgu yapılmıştır. Üreticilerin daha verimli yetiştiricilik yapabilmesi için uygulanabilecek olan yollardan bir tanesi planlamanın kendilerine sunulması ve bu konularda destek almalarının sağlanmasıdır. Hangi ürünü nasıl yetiştirecekleri konusunda doğru yönlendirmelerle üreticilerin pazardaki fiyat dalgalanmalarından en az hasarla çıkmaları sağlanabilir.

Türkiye OECD ülkeleri içerisinde Ar-Ge’nin GSYH’ya oranında en düşük değere sahip ülkelerden biridir. Sektörel bazda ise tarım sektörü diğer sektörlere göre daha düşük Ar-Ge payına sahiptir. Bu yatırımların arttırılması için üreticilerin desteklenmesi ve ihtiyaç duydukları teşviklere geç olmadan ulaşabilmeleri sağlanmalıdır. Yapılan yatırımlar sadece üretici için fayda sağlamayacak , sistem içerisinde yer alan diğer aktörlerin de gelişimine katkı sağlayacaktır. Tüketiciler artık ürünlerin nereden geldiği ve nasıl üretildiğine dair bilgi sahibi olmak istemektedir. Teknoloji tüketicinin bu bilgiye ulaşımını kolaylaştıracaktır. Üretime ilişkin verilerin depolanması sonrasında yapılacak olan iklim, verimlilik gibi analizlerde sağlıklı bilgiye erişilmesini sağlayacaktır. Erken uyarı sistemleri ile nakliye sırasında oluşabilecek bir değişikliğin veya bozulmanın önüne geçebilecektir. Kullanılan sensörler ile ürünlerin ısı, nem, ışık gibi faktörlerle kalitesi arttırılabilinecek ve teslimat sonrasında da ürünün takip edilebilirliği sağlanabilecektir.

Tarımda katma değerin yaratılabilmesi için  dijitalleşme ve teknolojik yatırımlara daha fazla pay ayrılması gerekmektedir. Doğal kaynakların da verimli kullanılabilmesi; kalite ve tasarrufu sağlayacak olan teknolojilerin kullanılması ve akıllı tarım uygulamalarının benimsenmesi ile olacaktır. Ülkemizde bu yatırımları yapan şirketler bulunmakla birlikte; küçük üreticilerin de bu gelişmelere ayak uydurabilmesi için gerekli önlemlerin alınması gerekmektedir.